Τα Καλοκαιρινά (γ΄ μέρος)

ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΓΕΛΙΟΥ

ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΑ ΠΑΛΙΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΑ

ÁöéÝñùìá óå áõôÜ ðïõ Ýêáíáí ôá ‘‘êáëïêáßñéá’’ ìáò… êáëïêáßñéá!

Για όλους εσάς που δεν έχετε διαβάσει τις δυο προηγούμενες αναρτήσεις του αφιερώματος, το στερεότυπο εισαγωγικό σημείωμα περί τίνος πρόκειται, μπορείτε να το βρείτε και να το διαβάσετε στην αρχή του β' μέρους.
Το γ' μέρος αφιερώνεται στις γελοιογραφίες των λαϊκών περιοδικών της περιόδου 1946-63 με θέμα τα σινεμά τα θερινά. Αναποσπάστως... αναπόσπαστα με τα καλοκαίρια μας και τότε και τώρα.

"Κι ακούγονταν η μπλαζέ φωνή του Μπόγκαρτ δυο τετράγωνα μακριά.."

Ο καλοκαιρινός κινηματογράφος σε αυλή ή σε ταράτσα μόνο στην Ελλάδα υπάρχει από ολόκληρη την Ευρώπη. Το αντίστοιχό του σε Αμερική και Ευρώπη είναι τα drive-in, είδος κινηματογραφικού χώρου, που δεν ευδοκίμησε στην Ελλάδα και για τούτο δεν το συμπεριέλαβαν στο ρεπερτόριό τους οι Έλληνες γελοιογράφοι σε αντίθεση με τους ξένους συναδέλφους τους.

Αντίθετα, ο καλοκαιρινός κινηματογράφος, αναπόσπαστο κομμάτι της καλοκαιρινής ψυχαγωγίας, υπήρξε δημοφιλές θέμα των γελοιογράφων και η έμπνευσή τους από αυτόν έχει αρκετές υποκατηγορίες θεματολογίας.

Σήμα κατατεθέν των σινεμά των θερινών δικαιωματικά το τραγούδι του Λουκιανού (ένας είναι Λουκιανός)… Όλη η μαγεία του σινεμά του θερινού στους στίχους μιας μπαλάντας. Τα λέει όλα!

                                           Μπυράλ vs Sinalco

Ήταν το επίσημο αναψυκτικό των θερινών κινηματογράφων στην προ Coca Cola και  Pepsi Cola εποχή. Ελληνικής επινόησης αναψυκτικό και οι πωλήσεις του έξω από τα σινεμά ήταν μηδαμινές, παρότι ονομαστικά προωθούσε ένα υποκατάστατο υποτίθεται της μπύρας χωρίς αλκοόλ αλλά και με γεύση γλυκιά. Η αλήθεια είναι ότι πήγαινε γευστικά με τους αλμυρούς πασατέμπους, τα στραγάλια και τους ηλιόσπορους περισσότερο από μια πορτοκαλάδα ή γκαζόζα. Πρέπει να ήταν κάποιος τύπος Root Beer από εκχύλισμα κίνας. Σοβαρός αντίπαλός του στις κινηματογραφικές αυλές ήταν το γερμανικής προέλευσης Sinalco. Η εμφάνιση του τύπου κόλα αναψυκτικού Tam Tam περιόρισε δραματικά τις πωλήσεις και των δύο. Κάποιο αναψυκτικό τύπου μπυράλ που κυκλοφορεί δεν νομίζω πως θυμίζει στη γεύση το παλιό.

ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟ ΘΕΛΕΙ ΤΟΝ ΠΑΣΑΤΕΜΠΟ ΤΟΥ!

Οι ξηροί καρποί και ιδιαίτερα ο ζεστός καβουρδισμένος κολοκυθόσπορος, ο πασατέμπος, στην…καλοκαιρινοσινεμαδιάρικη ιεροτελεστία υπήρξε κατά κάποιο τρόπο υποκατάστατο του πρώτου σκέλους της γνωστής φράσης ‘‘άρτος και θεάματα’’. Από αρκετούς νοσταλγούς συνεχίζει να είναι. Οι υπόλοιποι παραδόθηκαν αμαχητί στην εισβολή του αμερικανόφερτου  ποπ κορν, που ούτε καν μπήκαν στον κόπο να του δώσουν ονομασία ελληνική. Προστέθηκε δε ως εναλλακτικό και ο ‘‘καυτός σκύλος’’, χοτ-ντογκ το ξέρουμε, και το πράγμα ήρθε και έδεσε. Κι από κοντά η κόκα ή η πέπσι κόλα αντί μπυράλ ή σινάλκο/

Ο πασατεμπάς κι όχι ο στραγαλατζής ή φιστικατζής, έξω από την είσοδο του σινεμά με το καροτσάκι του -κινητό ξηροκαρπάδικο- σου έφτιαχνε αστραπιαία χάρτινο χωνάκι και με τη σπατουλίτσα του στο γέμιζε με καυτούς πασατέμπους, αφράτα στραγάλια, ξεροψημένα αράπικα φυστίκια κι αλμυρό ηλιόσπορο. Τα χωνάκια του ήταν δυο μεγεθών. Μικρότερο για το μιας δραχμής εμπόρευμα και μεγαλύτερο για το δυο δραχμών. Εμπορικό τρυκ για να δείχνει η σακούλα πάντα γεμάτη! Αν ήθελες, ωστόσο π.χ. τρεις δραχμές, το παραπάνω σου το ‘βαζε σε άλλο χωνάκι.

Το ότι ο πασατέμπος από όλα τα ξηροκαρπικά απετέλεσε μόνον αυτός πηγή έμπνευσης των γελοιογράφων είναι εύκολα κατανοητός. Το θορυβώδες και ρυθμικό ‘‘τσάκα-τσούκα’’, καθώς τα δόντια διαχώριζαν τη φλούδα από τον καρπό και κατόπιν το εκνευριστικό ‘‘φτού’’ της φλούδας στην πλάτη ή στο κεφάλι του μπροστινού, υπήρξε πραγματικά μια μάστιγα για την… ανθρωπότητα που αποζητούσε να απολαύσει την κινηματογραφική της ταινία απαλλαγμένη από ήχους που δεν ήταν γραμμένοι στην ηχητική μπάντα του φιλμ. Τα πατατάκια τσιπς έκαναν αργότερα την εμφάνισή τους και τα κινητά  πολύ πιο μετά.

Παραμένει απορίας άξιον γιατί δεν καταπιάστηκαν οι γελοιογράφοι και με τις στραγαλοβολές. Ή μήπως ήταν έθιμο που ευδοκιμούσε μόνο στον δικό μας κινηματογράφο; Ταμπουρωμένοι, εμείς τα τρομερά παιδιά, στον μη χρησιμοποιούμενο από άλλους θεατές μικρό εξώστη δίπλα στην καμπίνα προβολής και χρησιμοποιώντας σαν φυσοκάλαμο κάποιο μικρό σωλήνα, που βρίσκαμε στα άχρηστα του υδραυλικού της γειτονιάς, πραγματοποιούσαμε πυρ κατ’ ομαδόν προς την πλατεία δίκην ορεινής πυροβολαρχίας σκληρά κίτρινα στραγάλια, χωρίς κάποιον ιδιαίτερο στόχο. Όλο και κάποιο κεφάλι θα ‘βρισκε κι αμέσως σκύβαμε κάτω από τον χαμηλό τοίχο. Όχι περισσότερες από δυο ή τρεις φορές σε κάθε προβολή.

Αξέχαστα βράδια, σου λέω και να με πιστέψεις!

ΟΙ ΤΖΑΜΠΑΤΖΗΔΕΣ

Φύσει και θέσει οι αυλές των θερινών σινεμά προσέφεραν και δωρεάν θέαμα. Ολόγυρά τους πολυκατοικίες με ενοίκους που δεν έχαναν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μια ταινία από το προνομιακό θεωρείο του παραθύρου τους ή του μπαλκονιού τους. Το μαρτύριο για αυτούς άρχιζε από την επόμενη μέρα, που αν το σινεμά δεν άλλαζε ταινία κάθε μέρα, ήταν υποχρεωμένοι να ακούνε τα διαδραματιζόμενα στην οθόνη για πολλοστή φορά, χωρίς τη δυνατότητα να μπορούν να αλλάξουν... κανάλι με το τηλεκοντρόλ. Όταν μάλιστα έπαιζε και καμιά καλή ταινία, είχαν την "χαρά" να δουν φίλους και συγγενείς, που από καιρό τους είχαν χάσει  και μόλις εκείνη τη βραδιά αποφάσισαν να τους θυμηθούν και να τους επισκεφτούν...

Ήταν, όμως και  οι άλλοι τζαμπατζήδες. Αυτοί που από κάποιο δέντρο κοντά στη μάντρα του σινεμά απολάμβαναν την ταινία κουρνιασμένοι σε κάποιο κλαδί σαν χιμπατζήδες. Συνήθως ήταν η μαρίδα της γειτονιάς, πεισμωμένη να δει το "ακατάλληλο δι' ανηλίκους" έργο. Ο σωλήνας που κατάβρεχαν το χαλίκι και τα φυτά πριν από την προβολή ήταν το πρόχειρο όπλο εκδίωξής τους από τον "αιθουσάρχη" της αυλής, τον "μεγάλο αυλάρχη"!... Μιλάω εξ ιδίας πείρας!

ΤΑ ΑΠΡΟΟΠΤΑ

Σε ένα καλοκαιρινό σινεμά, όλα μπορούν να συμβούν! Αν σου συμβούν στον χειμωνιάτικο μπορεί να σου κακοφανούν, που μερικά δεν θα συμβούν ποτέ. Στον θερινό, τα διασκεδάζεις.

ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΚΙ ΑΛΛΟ ΕΡΓΟ

Κάποτε ήταν συνήθεια να αλλάζει έργο κάθε μέρα ο συνοικιακός κινηματογράφος. Οι ταινίες δεν δίνονταν διανομή μια-μια χωριστά, αλλά σε πακέτα, που είχε κόπιες για όλα τα γούστα. Οι αιθουσάρχες τα μίσθωναν, συνήθως, κοψοχρονιά για τί ήταν κόπιες πολυπαιγμένες και όχι σπάνια κόβονταν, αλλά κι αυτό ήταν μέσα στο παιχνίδι. Τώρα, καθημερινή αλλαγή του έργου, ή το πολύ κάθε δυο μέρες μόνο σε κάποιους κινηματογράφους στα εξοχικά θέρετρα θα συναντήσει κανένας. Οι "πρεστιζάτοι" σινεμάδες του κέντρου προεκτείνουν την χειμερινή περίοδο με ταινίες πάντα α' προβολής και ήχο dolby stereo.

ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ

Κι αυτά συμβαίνουν κι όχι μόν στα σινεμά τα θερινά.

Αυτά για σήμερα... Ραντεβού μεθαύριο που θα 'χει και την πανσέληνο του Ιουλίου...