ΕΝΑΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΤΖΩΝ ΓΚΡΗΚ!

ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΡΡΕΟΥΣΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

Η Ελλάδα και κυρίως η Αθήνα της δεκαετίας του '50 με ταχείς ρυθμούς ανάπτυξης θυμίζει Αμερική σε μικρογραφία. Πολύβουη, πολύχρωμη κι απρόσωπη. Πολυόροφα κτίρια κολλητά το ένα δίπλα στ' άλλο, οι πολυκατοικίες, με πληθυσμό ενοίκων όσο ένα μικρό χωριό, αντικαθιστούν γοργά την οριζόντια φιλική γειτονιά της αυλής... Οι βεγγέρες είναι πια πάρτυ, το πικ απ με τα σαρανταπεντάρια δισκάκια του αντικαθιστά το γραμμόφωνο με τους βαρείς αλλά εύθραυστους δίσκους από ταρταρούγα, ο μουσικός σταθμός της αμερικανικής βάσης κατευθύνει τις τάσεις της χορευτικής μουσικής: ροκ εν ρολ, τσα-τσα, σέικ, μπόσα νόβα -κάθε τόσο κι ένας άλλος καινούργιος χορός αμερικανικής προέλευσης. Μπλου τζινς, καρό πουκάμισα, τσίχλες, νάιτ κλαμπ, μπαρ, ουίσκι, Χόλιγουντ με τον σωρό, μεγάλες πολύχρωμες κούρσες με πτερύγια στο πίσω καπώ αρμενίζουν σαν καραβέλες στους στενούς δρόμους, τα αμερικανόφερτα "Κλασικά Εικονογραφημένα" και "Γέλιο και Χαρά" κυριαρχούν στις πωλήσεις παιδικών περιοδικών  προοίμιο στην πλημμυρίδα των ξενόφερτων κόμικς στην επόμενη εικοσαετία και εναγωνίως με το τραζίστορ κολλημένο στ' αυτί περιμένουμε και την έλευση της τηλεόρασης.. Η διαφήμιση δεν ενημερώνει πια, αλλά επιβάλλει με τρόπο ελκυστικό και πολύχρωμο νέες ανάγκες, νέο τρόπο ζωής...  Όλα γύρω παραπέμπουν στο αμερικανικό όνειρο και ο 6ος στόλος ναυλοχεί στο Φάληρο υπογραμμίζοντας το: "Γίναμε Αμερική!"

Σε ένα τόσο, λοιπόν, οικείο αμερικανικό περιβάλλον, νεοϋροκέζικο για την ακρίβεια, ήταν πολύ φυσικό ο Έλληνας αναγνώστης ενός αναγνώσματος ή ακροατής μιας εκπομπής να μην αισθάνεται έξω από τα νερά του ακούγοντας, βλέποντας ή διαβάζοντας για συμβάντα από την άλλη ακτή του Ατλαντικού. Πόσο μάλλον όταν ο πρωταγωνιστής των συμβάντων είναι ένας ξενητεμένος συμπατριώτης του, που με τις ικανότητές του και το δαιμόνιο αστυνομικό μυαλό του βάζει τα γυαλιά στα "τζιμάνια" του FBI και της αμερικανικής αστυνομίας. Αν μη τι άλλο, ας θεωρηθεί ως μια μικρή και άτυπη ρεβάνς εγχώριας εμβέλειας για την εισχώρηση της αμερικανικής κουλτούρας στην μητρική πατρίδα του...

Όλα ξεκίνησαν με μια ραδιοφωνική εκπομπή.

Στους υπόγειους ραδιοθαλάμους του Ζαππείου χώρεσε και ζωντάνευε κάθε Πέμπτη βράδυ ολόκληρη η Νέα Υόρκη, γιατί εκεί γίνονταν τα... εγκλήματα που έπρεπε να διαλευκανθούν... Στο Παγκράτι, στην Κυψέλη, στα Πατήσια και στους Αμπελόκηπους ήταν άγνωστα ακόμα!..

Οι περί των οποίων ο λόγος εκπομπές αστυνομικής πλοκής και δράσης, που αργότερα πέρασαν και στο χαρτί ήταν οι...

                                                                                                                  

Φ

έτος συμπληρώνονται 30 χρόνια από τον θάνατο του Νίκου Ρούτσου (1904-1981), ενός από τους πιο πολυσύνθετους και πολυγραφότερους συγγραφείς στον χώρο της παιδικής λαϊκής λογοτεχνίας και όχι μόνο αυτής.

Στον Δεινοθήσαυρο θα παρουσιαστούν αρκετά αφιερώματα, ως φόρος τιμής στο έργο του, που το δίχως άλλο ήταν ένα μεγάλο κεφάλαιο της παιδικής μας αναγνωστικής ψυχα-γωγίας και σήμερα ένα εξ ίσου μεγάλο κεφάλαιο στις αναμνήσεις μας από εκείνη την εποχή. Ο Τζων Γκρηκ του, Ο Γκαούρ Ταρζάν του, οι Καραγκιόζηδές του, τα παραμύθια του δεν καταχωνιάζονται εύκολα στα αζήτητα της μνήμης μας.

       ΤΖΩΝ ΓΚΡΗΚ:

       Απόπειρα για ελληνικό νουάρ

  Ο ελληνικής καταγωγής Αμερικανός ιδιωτικός ντετέκτιβ Τζων Γκρηκ εισέβαλε ορμητικά στα ερτζιανά του Β’ Προγράμματος του Ελληνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (Ε.Ι.Ρ.) -όπως λεγόταν τότε η ΕΡΤ- το βράδυ της 13ης Σεπτεμβρίου 1956. Για περίπου 85 εβδομάδες υπήρξε συνεπής στο βραδινό ραντεβού του με τους Έλληνες ακροατές του.

  Το ίδιο φανατικά συνεπείς υπήρξαν και οι ακροατές του, που μεταξύ 9.00-9.30 το βράδυ κάθε Πέμπτης μαζεύονταν γύρω από το ραδιόφωνο της οικογενειακής εστίας να ακούσουν τις ‘‘Περιπέτειες του Τζων Γκρηκ’’ αναβάλλοντας για αργότερα οτιδήποτε άλλο ήταν να κάνουν.

  Υπήρξε τόση μεγάλη η ακροαματικότητα της εκπομπής, που λέγεται ότι ερήμωναν οι δρόμοι, οι έτσι κι αλλιώς με ελαχίστη κυκλοφορία αυτοκινήτων ακόμα και στις ώρες αιχμής.

ΒΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ

ΚΙ ΕΝΑ ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΕΣ ΣΦΥΡΙΓΜΑ

  Στο ατμοσφαιρικό κλίμα του νουάρ, είδος που άκμαζε τόσο στη λαϊκή αστυνομική λογοτεχνία όσο και στον κινηματογράφο στις δεκαετίες του ’40 και του ’50, με εκπληκτικό τρόπο σε έβαζε από τα πρώτα δευτερόλεπτα το μουσικό σήμα της εκπομπής.

  Τα ρυθμικά βαριά βήματα κάποιου άγνωστου μοναχικού άντρα στο βρεγμένο πλακόστρωτο, συνοδεύονταν από το ξέγνοιαστο σφύριγμά του σε κάποιο ρυθμό της τζαζ.

  Το δε ραδιόφωνο με την μαγεία της αφαιρετικής του ιδιότητας άφηνε ελεύθερη τη φαντασία να πλάσει μόνη της το σκηνικό: ένα ζευγάρι πόδια περπατούν με αργό διασκελισμό στον ρυθμό του σφυρίγματος. Ο δρόμος είναι σκοτεινός και έρημος. Η ελαφριά ομίχλη μετά από βροχή με τη βοήθεια του αδύναμου δημοτικού φωτισμού δίνει στις σκιές μυστηριώδη σχήματα.

  Όποιον και να ρωτούσες, αυτήν ακριβώς την εικόνα θα σου περιέγραφε. Κι αυτό ακριβώς σημαίνει φαντασία.

  Ούτε βήματα ήταν αυτά που ακούγονταν, ούτε από ανθρώπινα χείλη έβγαινε κάποιο σφύριγμα. Ήταν απλώς ένα ντραμς και ένα πνευστό μικρής μπάντας τζαζ που δημιουργούσε αυτήν την αίσθηση.

  Το μουσικό θέμα ήταν μια σύνθεση του Λες Πωλ, που ηχογραφήθηκε το 1951 και την επόμενη χρονιά έγινε επιτυχία από τον ίδιο και Μαίρη Φορντ.   

 Πρόκειται για μια διασκευή χωρίς στίχους του «Walkin' And Whistlin' Blues», που είχε χρησιμοποιηθεί σαν υπόκρουση σε αρκετές αμερικανικές ταινίες δίνοντας την αίσθηση και του μυστηρίου και του χιούμορ ταυτόχρονα.

  Η ραδιοσκηνοθεσία του ημίωρου σκετς είχε τον επόμενο και κύριο λόγο. Οι διάλογοι του στόρυ συνοδεύονταν από ήχους, που σχεδόν οπτικοποιούσαν τη δράση. Στο μέταλλο της καθαρής άρθρωσης του Λιάκου Χριστογιννόπουλου  - Τζων Γκρηκ και αφηγητής σε πρώτο πρόσωπο, αφού τις δικές του περιπέτειες αφηγούταν - οι ακροατές σχημάτιζαν την εικόνα ενός μεσόκοπου αποφασιστικού ιδιωτικού ντετέκτιβ. Ήταν τέλος και τα ραδιοσενάρια του ευφάνταστου Νίκου Ρούτσου, που έπλεκε την ιστορία με συνεχείς εκκρεμότητες, οι οποίες όλες μαζί έβρισκαν τα κομμάτια του παζλ που τους έλειπαν οδεύοντας προς το τέλος της ιστορίας.

  Το αμερικανικό νουάρ φιλμ είχε βρει ένα αντάξιό του ραδιοφωνικό υποκατάστατο, τουλάχιστον ίσαμε εκεί που έφτανε η εμβέλεια του δικτύου πομπών αναμεταδοτών του Β’ προγράμματος της ελληνικής Ραδιοφωνίας.

ΑΠΟ ΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ ΣΤΟ ΧΑΡΤΙ
ΓΙΑ ΤΟ ΝΤΑΜΠΛ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ

  Η τεράστια ραδιοφωνική επιτυχία ήταν αυτή που γέννησε και την ιδέα κι ενός περιοδικού με τις περιπέτειες του Τζων Γκρηκ, προεξοφλώντας μια ανάλογη επιτυχία.

  Και τις ιστορίες του περιοδικού κλήθηκε να τις γράφει ο Νίκος Ρούτσος, οποίος δεν διασκεύασε τις ραδιοφωνικές του, αλλά έγραψε καινούργιες. Το concept του περιοδικού πρόβλεπε να ενταχθεί στον ανταγωνισμό των παιδικών λαϊκών αναγνωσμάτων, στον χώρο των οποίων δεν υπήρχε αστυνομικό ανάγνωσμα, ενώ στον χώρο των ενηλίκων θα είχε να αντιμετωπίσει την «Μάσκα» του Μαγγανάρη… Ριψοκίνδυνη επιλογή σαν εγχείρημα.

  Για τούτο κι ο Ρούτσος μίκρυνε την ηλικία του ήρωά του, έκανε πιο γκροτέσκο τον αστυνομικό επιθεωρητή ανταγωνιστή του Γκρηκ στην εξιχνίαση των εγκλημάτων, πρόσθεσε δόσεις του ιδιότυπου χιούμορ του σε περιγραφές, έδωσε βάρος σε διαλόγους που είχαν και τη μερίδα του λέοντος στο κείμενο.

  Το έντυπο παρ’ ότι ξεκίνησε με τη δυναμική που είχε πάρει σαν προίκα από τη ραδιοφωνική εκπομπή, η οποία συνεχιζόταν έστω και με άλλο όνομα, για κάποιους λόγους δεν ευτύχησε να επαναλάβει την επιτυχία του ραδιοφώνου. Θες γιατί δεν είχε το μουσικό σήμα να σε προδιαθέτει εισαγωγικά, θες γιατί δεν είχε τη φωνή του Λιάκου Χριστογιαννόπουλου, θες γιατί υπήρχε ανταγωνισμός, θες γιατί δεν είχε την ατμόσφαιρα που προσέφερε το δραματοποιημένο επεισόδιο στο ραδιόφωνο, θες οποιονδήποτε άλλον λόγο.

ΚΟΝΤΡΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

  Και στο σημείο αυτό υπάρχει μια παρασκηνιακή πλοκή και ανατροπές δεδομένων αντάξιες των ‘‘Αστυνομικών Περιπετειών του Τζων Γκρηκ’’ στο ραδιόφωνο και έντυπο μαζί!

  Τυπικά στον αέρα και στο περίπτερο δεν συνυπήρξαν η ραδιοφωνική εκπομπή και η έντυπη εκδοχή της με τον Ρούτσο συγγραφέα και των δύο.
  Ουσιαστικά η προεργασία για την έκδοση του περιοδικού θα πρέπει να αποφασίστηκε μετά από την διακοπή συνεργασίας του συγγραφέα με το ραδιόφωνο. Με σχετικούς υπολογισμούς -επειδή δεν είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία έκδοσης- το πρώτο τεύχος   του περιοδικού πρέπει να κυκλοφόρησε στις 17 Μαΐου 1958 με μια ανακοίνωση-προειδοποίηση: «Περιπέτειες του Τζων Γκρηκ σε τεύχη ή βιβλία, σε σκετς ραδιοφωνικά και σε θεατρικά έργα ή κινηματογραφικά σενάρια έχει στην Ελλάδα δικαίωμα να γράφει μόνον ο συγγραφέας Ν.Β. Ρούτσος», επειδή στις 15 Μαΐου είχε μεταδοθεί το τελευταίο επεισόδιο γραμμένο από τον Ρούτσο. Στις 29 Μαΐου μεταδόθηκε το πρώτο επεισόδιο από τις «Περιπέτειες του Τζώννυ Φιλ», όπως μετονομάστηκε η εκπομπή με άλλον συγγραφέα (ενδιάμεσα, στις 22/5 ο ήρωας είχε…ρεπό από το ραδιόφωνο, όπου γίνονταν οι διεργασίες για την αλλαγή του ονόματος) και στις 31 Μαΐου κυκλοφόρησε στο τρίτο τεύχος του περιοδικού, όπου υπήρχε μια ακόμα επιθετική ανακοίνωση δια χειρός Νίκου Ρούτσου.

  Στις δε επόμενες εβδομάδες ο Ρούτσος συνέχιζε να υπενθυμίζει στους αναγνώστες του ότι
 «Ένας είναι ο Τζων Γκρηκ! Αυτός που λέγεται Τζων Γκρηκ!» και που, φυσικά γράφεται από τον Νίκο Ρούτσο.
  Ποιος, όμως ήταν ο συγγραφέας των ραδιοφωνικών σκετς που αντικατέστησε τον Ρούτσο στην συγγραφή και τον Τζων Γκρηκ με τον Τζώννυ Φιλ;

  Οι συγγραφείς Νίκος Πλατής και Άρης Μαλανδράκης στο βιβλίο τους ‘‘Χάρτινοι Θρύλοι‘‘ (Ars Longa, 1987) αναφέρουν ότι τη συνέχιση της ραδιοφωνικής σειράς την ανέλαβε ο δημοσιογράφος και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων Ανδρόνικος Μαρκάκης. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι η πληροφορία θα πρέπει να είναι σωστή, δεδομένης της γνώσης του χώρου της ελληνικής λαϊκής λογοτεχνίας που έχουν οι δυο συγγραφείς του βιβλίου. Αλλά, μάλλον ο Μαρκάκης δεν θα πρέπει να ήταν εξαρχής ο συγγραφέας του ραδιοφωνικού σήριαλ με τίτλο ‘‘Οι περιπέτειες του Τζώννυ Φιλ‘‘. Πολύ δε περισσότερο δεν ήταν σε καμιά περίπτωση ο συγγραφέας και του ‘‘Τζων Γκρηκ’’ που εσφαλμένα αναφέρει, σε σημείωμα για το συγγραφικό έργο του Μαρκάκη, ένα δελτίο τύπου του εκδοτικού οίκου "Modern Times" με την ευκαιρία της έκδοσης βιβλίου του και της έναρξης ραδιοφωνικού σταθμού με ονομασία ‘‘Τζων Γκρηκ’’ από το ίδιο συγκρότημα.

  Ίσως να μην είχε καμιά σημασία αυτή η λεπτομέρεια, αν είχε επιλεχθεί άλλο όνομα για τον ήρωα της ραδιοφωνικής σειράς. Θα το εξηγήσουμε παρακάτω, επειδή κι αυτό δείχνει να αποτελεί κομμάτι στο παζλ της ίντριγκας γύρω από τον μύθο του "Τζων Γκρηκ/Τζώννυ Φιλ".

  Στο τεύχος 11 του περιοδικού (‘‘Το τραγικό λάθος’’) ο Ρούτσος επιχειρεί κάτι μοναδικό για τα περιοδικά αυτού του είδους. Σε ένα τελείως ξεκάρφωτο μικρό κεφάλαιο που ενθέτει μέσα στη δράση, εμφανίζει τον αστυφύλακα υπηρεσίας να θέλει να παραδώσει στον Τζων Γκρηκ έναν φάκελο που προοριζόταν για τον ιδιωτικό ντετέκτιβ… Τζώννυ Φιλ, τέως Τζων Γκρηκ! Ο Ελληνοαμερικανός ντετέκτιβ αρνείται να τον παραλάβει και να τον ανοίξει και λέει στον αστυφύλακα με αρκετή υποβόσκουσα ειρωνεία: «Δεν με αφορά. Εγώ δεν είμαι τέως Τζων Γκρηκ. Εγώ είμαι νυν και αεί Τζων Γκρηκ και ούτε είναι ψευδώνυμο το όνομά μου για να το αλλάζω. Το ονοματεπώνυμό μου στα ελληνικά είναι Ιωάννης Έλληνας, δηλαδή Τζων Γκρηκ στα αμερικάνικα. (….) Πρώτη φορά στη ζωή μου ακούω το όνομα Τζώννυ Φιλ. (…) Πάρτο παιδί μου και άφησε το στα ‘‘αζήτητα’’. Αν παρουσιαστεί κανένας ντετέκτιβ με το όνομα Τζώννυ Φιλ του το δίνεις...» Ο αστυνομικός επιθεωρητής Πήτερσον συμπληρώνει: «Και μη ξεχάσεις να τον φέρεις από εδώ να τον γνωρίσουμε κι εμείς!» «Σωστά! Επιτρέπεται να είμαστε συνάδελφοι και να μην γνωριζόμαστε;» λέει ο Γκρηκ και ξεσπάει στο πλατύ καλόκαρδο γέλιο του. «Χα, χα, χα!.. Χα, χα»

  Το τεύχος αυτό ήταν το προτελευταίο που έγραφε ο Ρούτσος για τον εκδοτικό οίκο «Πελαργός». Από το μεθεπόμενο -λόγω κωλύματος, όπως ανακοινώθηκε- παραδίδει τη σκυτάλη στον δημοσιογράφο Γιάννη Φιλιππάτο.
  Και εδώ είναι που γεννιέται η υποψία το να μην ήταν από την αρχή ο συγγραφέας του "Τζώννυ Φιλ" ο Μαρκάκης, αλλά ο Φιλιππάτος.
  Δεν μπορεί να ήταν τόσο τυχαίο το όνομα του ήρωα να είναι η εξαμερικανισμένη απόδοση του ονόματος του Γιάννη Φιλιππάτου. Απλώς υπόθεση κάνουμε.

  Εν πάση περιπτώσει ο τίτλος του περιοδικού δεν άλλαξε, όπως συνέβη στη ραδιοφωνική εκπομπή, μολονότι το πνευματικό δικαίωμα ανήκε στον Ρούτσο και αυτό αποδεικνύεται εύκολα. Πρώτον γιατί μέσα στο 1959, όταν είχε κλείσει το ‘‘Τζων Γκρηκ’’, η ‘‘Μασκούλα‘‘ προανήγγειλε ότι από προσεχές τεύχος της θα αρχίσει να δημοσιεύει περιπέτειες του Τζων Γκρηκ με συγγραφέα τον Νίκο Ρούτσο. Το ίδιο είχε προαναγγείλει και το περιοδικό ‘‘Μεγάλο Ελληνόπουλο‘‘ για την αμέσως επομένη εβδομάδα από τη διακοπή της έκδοσης του περιοδικού ‘‘Τζων Γκρηκ’’ (για 7 Μαρτίου 1959).

Και δεύτερον, το 1964 ο Ρούτσος μεταφέρει τον τίτλο του στις εκδόσεις των Ανεμοδουρά-Γεωργιάδη, όπου θα εκδοθούν οκτώ τεύχη. Αλλά για αυτήν έκδοση, παρακάτω.

  Για τις εκδόσεις ‘‘Πελαργός‘‘ ο Φιλιππάτος γράφει τις ιστορίες από το 13ο έως και το19ο τεύχος. Τρίτος στη σειρά και πιο μακρόβιος αναλαμβάνει τη συνέχιση ο Δημήτρης Σαμαράς από το 20ος τεύχος έως το κλείσιμο του περιοδικού, που ολοκλήρωσε τον κύκλο του με το διαπιστωμένο 42ο τεύχος (‘‘Οι Δραπέτες’’) και όχι με το 40ο που αναφέρει ο Δημήτρης Χανός και μάλλον ούτε με 44ο που αναφέρει ο Κυριάκος Κάσσης, ή το 43 που αναφέρουν οι Πλατής-Μαλανδράκης, αφού τα τεύχη 43 και 44 δεν γνωρίζω να έχουν εμφανιστεί.

  Ο Νίκος Ρούτσος έστησε το σκηνικό της δράσης στη Νέα Υόρκη επηρεασμένος μάλλον από το ότι η Νέα Υόρκη ήταν το σημείο αναφοράς των περισσοτέρων, αν όχι όλων των αμερικανικών λαϊκών φυλλαδίων (pulps) με θέμα τους την φιλολογία του νουάρ. Δεν μπορεί να πει κανένας, όμως, ότι δίνει και τη ‘‘μυρωδιά’’ της μεγαλούπολης. Τα τοπωνύμια είναι φανταστικά και η ατμόσφαιρα μηδενική. Λεπτομέρειες για ένα λαϊκό αφήγημα, ίσως. Από κει και πέρα είναι κλασικό ύφος Ρούτσου.

Γλαφυρότητα, προβλεπόμενο χιούμορ με απρόβλεπτες ατάκες, ανατροπές, περιπλοκές που αφήνουν ερωτήματα και εκκρεμότητες με απότομα πετάγματα από σεκάνς σε σεκάνς, χωρίς πάντως να σκηνοθετεί άναρχα την εξέλιξη. Σκιαγραφεί με ακραίες ιδιότητες τους ήρωές του, χωρίς να μπαίνει στον κόπο και να τους ψυχογραφήσει. Λεπτομέρεια κι αυτό, ίσως, για ένα pulp, όπου οι αναγνώστες απαιτούν γοργή δράση και όχι τις φιλολογικές φιοριτούρες της κλασικής λογοτεχνικής αφήγησης. Αλλά και στην αφήγηση δράσης υπολείπεται, επειδή παρασέρνεται και επιδίδεται σε διαλόγους-διαγωνισμό ευφυολογήματος ανάμεσα στους πρωταγωνιστές σκιαγραφώντας μέσα από αυτούς το IQ τους και τον χαρακτήρα τους. Μεροληπτώντας, δε, πάντα υπέρ του ήρωα πρωταγωνιστή του.


Αναρωτιέμαι γιατί ο Byron έδωσε
στον μαχαιροβγάλτη τα
χαρακτηριστικά του Ρούτσου;

Το ανάγνωσμα πλησιάζει περισσότερο στο ύφος του pulp

  αμέσως μετά την ανάληψη της συγγραφής από τον Φιλιππάτο. Ο Γκρηκ παύει να είναι ευφυολόγος, ο Πήτερσον η φαντασμένη περιαυτολόγος καρικατούρα αστυνομικής ατζαμοσύνης και η Έλεν μα είναι η τόσο ατίθαση επίδοξη ντετέκτιβ. Ο υπόκοσμος δεν υπάρχει μόνο για να αναδεικνύει τα αστυνομικά προσόντα του Γκρηκ, αλλά αρχίζει να παίρνει κάποιες από τις πραγματικές διαστάσεις του και πρακτικές δράσης του στην αντιπέρα ακτή του Ατλαντικού με τα συνδικάτα του εγκλήματος.

  Στο μέτωπο της διαμάχης ανάμεσα στο έντυπο και στη ραδιοφωνική εκπομπή, ω του θαύματος, καμιά αναφορά. Ανακωχή προσωρινή. Η διαμάχη αναζωπυρώνεται μόλις αναλαμβάνει ο τρίτος συγγραφέας, ο Δημήτρης Σαμαράς. Που υπενθυμίζει με στερεότυπα μότο ότι μόνον ένας είναι ο αυθεντικός Τζων Γκρηκ, αυτός του περιοδικού, γιατί κακά τα ψέματα, κανέναν ακροατή δεν είχε συνείδηση ότι επρόκειτο για διαφορετικό ήρωα. Του το υπενθυμίζει μάλιστα στα διαφημιστικά του ότι πρόκειται για τον ραδιοφωνικό ήρωα μιας εκπομπής που ωστόσο είχε κλείσει τον κύκλο της αρκετούς μήνες πριν, ενώ η συνέχειά της με άλλο όνομα πρωταγωνιστή έβλεπε την ακροαματικότητά της να έχει πάρει την κάτω βόλτα πράγμα που την οδήγησε αναπόφευκτα στο οριστικό σταμάτημά της στις 4 Σεπτεμβρίου 1958.

  Παρ’ όλα αυτά στο περιοδικό τα μότο που τόνιζαν την αυθεντικότητα του έντυπου Τζων Γκρηκ συνέχισαν να δημοσιεύονται έως το κλείσιμο και του περιοδικού, στα τέλη Ιανουάριου του 1959.

  Ο τρίτος και τελευταίος των συγγραφέων του αναγνώσματος, ο Δημήτρης Σαμαράς, έδωσε σχεδόν ατόφιο το ύφος του pulp. Ίσως να ήταν λάθος, επειδή το ανάγνωσμα απευθυνόταν σε νεότερης ηλικίας άτομα. Λιτές περιγραφές αλλά μεγάλες σε έκταση, απλή πλοκή, συνεχής δράση και περιορισμός των διαλόγων και νεοϋροκέζικη ατμόσφαιρα σαν να γραφόταν από νεοϋροκέζο συγγραφέα και όχι από κάποιον που παρέδιδε τα χειρόγραφά του στην… Πλατεία Κουμουνδούρου (όπου τα γραφεία του περιοδικού), αντί στην Μάντισον Σκουέαρ!

  Αν και ομολογουμένως τα κείμενα των δύο αυτών συγγραφέων ήταν πιο κοντά στο κλίμα και στο ύφος του είδους, ο Ρούτσος, φαίνεται, ήταν εκείνος που συνάρπαζε τους μικρούς αναγνώστες και δίκαια πρόβαλλε το όνομά του στο εξώφυλλο των περιοδικών που συνέγραφε (ενώ από κανέναν άλλον συγγραφέα δεν είχε γίνει ποτέ κάτι ανάλογο) και το τόνιζε στις διαφημιστικές προαγγελίες επομένων τευχών και επερχομένων εκδόσεων.

  Μοιραία, το περιοδικό πήρε την κάτω βόλτα κυκλοφοριακά. Από τις 140.000 (!) αναγνώστες που διαφημίζει ότι είχε στο 5ο τεύχος (κομμάτι υπερβολικό, μάλλον) προβάλλει με υπερηφάνεια τους 30.000 αναγνώστες στο τεύχος 40. Νούμερο και αυτό υπερβολικό, αν κρίνει κανένας ότι ένα περιοδικό με 30.000 αναγνώστες δεν διακόπτει την κυκλοφορία του μετά από δυο βδομάδες!

                            ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΤΩΝ ΤΕΥΧΩΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

ΤΖΩΝ ΓΚΡΗΚ Ο Β’

Ο Ελληνοαμερικανός ντετέκτιβ του Νίκου Ρούτσου έκανε ένα ακόμα πέρασμα, σύντομο είναι η αλήθεια, από τον κόσμο των φυλλαδίων της παιδικής λαϊκής λογοτεχνίας (ψυχαγωγίας, καλύτερα) από τις 5 Νοεμβρίου 1964 και για οκτώ μόλις εβδομάδες σε διπλάσιο μέγεθος εμβαδού, αλλά με 16 σελίδες. Εκδότης ‘‘Γενικές Εκδοτικές Επιχειρήσεις ΟΕ’’ των Ανεμοδουρά-Γεωργιάδη.

  Οι πρωταγωνιστές οι ίδιοι, το ύφος το ίδιο, οι περιπέτειες διαφορετικές, αλλά στο ίδιο κλίμα με τον ίδιο εικονογράφο, τον Βύρωνα Απτόσογλου, που είχε διαφοροποιήσει ελάχιστα το φυζίκ των ηρώων. Πιθανώς γιατί είχαν και μερικά χρόνια παραπάνω στην πλάτη τους!

  Ο μύθος, όμως είχε ξεφτίσει, παρ’ όλο που ο Ρούτσος δεν ήθελε να το παραδεχτεί ότι σε αυτά τα πέντε χρόνια που είχαν μεσολαβήσει πολλά πράγματα είχαν αλλάξει.

  Νωρίτερα από τον ίδιο συγγραφέα και τους ίδιους εκδότες είχε γίνει μια επίσης οκτάτευχη προσπάθεια αναβίωσης της… τζωνγκρικικής περιπέτειας. Ίδιοι ρόλοι σε πανομοιότυπες περιπέτειες και σκηνικό δράσης με διαφοροποιημένους χαρακτήρες για να μη μοιάζει κλωνικό του "Τζων Γκρηκ", αλλά το πράγμα φώναζε από μακριά για την πνευματική, τουλάχιστον συγγένεια των δύο αναγνωσμάτων. Ήταν το περιοδικό ‘‘13‘‘, για το οποίο θα αναφερθούμε αναλυτικά σε μελλοντική παρουσίασή του.

Ο ΤΖΩΝ ΓΚΡΗΚ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ

Με ιδιότητες και προσόντα που θα τόνιζαν στο έπακρο την εικόνα που θα έπρεπε να περάσει στο αναγνωστικό του κοινό, έντυσε τους ήρωές του ο Νίκος Ρούτσος. Απλοποιημένη σαν μονοκοντυλιά ήταν και η σκιαγράφηση του χαρακτήρα καθενός για να προσθέτει κατά καιρούς μικρά λιθαράκια κατά βούληση και πολλές φορές αλληλοσυγκρουόμενα με προηγούμενα στοιχεία. Οι επόμενοι συγγραφείς αγνόησαν πολλές από τις προδιαγραφές του Ν. Ρούτσου.

  Για τον Τζων Γκρηκ λέει επί λέξει ο δημιουργός του: «Νέος άνδρας μελαχροινός με αδρά χαρακτηριστικά (…) Αγαπάει αφάνταστα τα σπορ (αλλά δεν τον είδαμε να παίζει ούτε γιο-γιο), μιλάει μ ευχέρεια πάνω από δέκα γλώσσες (αλλά δεν του δόθηκε η ευκαιρία να πει ούτε λέξη σε καμιά από τις υπόλοιπες εννιά) κι έχει πάρει τρία πανεπιστημιακά διπλώματα: Νομικής, Ιατρικής και Φυσικομαθηματικών (σε ηλικία 25 χρονών δουλεύοντας παράλληλα και σαν ιδιωτικός ντετέκτιβ), ο υπερφυσικός εγκέφαλός του μοιάζει με φάρο που φωτίζει πάντα ακόμα και τα πιο σκοτεινά αστυνομικά προβλήματα, (…) δεν χρησιμοποιεί ποτέ πιστόλια ή μαχαίρια, παρά μόνο τις τρομερές γροθιές του, (…) είναι άσος στις μεταμφιέσεις και μιμείται με αφάνταστη ευκολία οποιαδήποτε φωνή ακούσει έστω και μια φορά…» και άλλα πολλά.

  Σύντροφός του -αλλά ζούνε χώρια- η πανέμορφη Έλεν, δυναμική δημοσιογράφος στο αστυνομικό ρεπορτάζ με τάσεις υποκαθιστά τον καλό της και τον επιθεωρητή Πήτερσον και ονειρεύεται να ξεδιαλύνει προβλήματα, εκεί που η αστυνομία σηκώνει τα χέρια της.

«Είναι δεν είναι 20 χρονών. Τα μαλλιά της μοιάζουν με αφρούς χρυσαφένιας σαπουνάδας! Είναι μια εκρηκτικής ομορφιάς γυναίκα με γαλάζιες φλόγες στα μάτια της και κόκκινες στα χείλια της. Δυναμική και αεικίνητη κοπέλα με πολλή φαντασία και λίγη κρίση»

  Ο τύπος του αστείου της παρέας χωρίς ωστόσο να ξεφουρνίζει τα εξωφρενικά καλαμπούρια που πετάνε άλλοι αστείοι ήρωες του Ρούτσου, έλαχε στον επιθεωρητή της αστυνομίας Πήτερσον. «…Είναι ένα αστείο γεροντοπαλίκαρο γελοιογραφικά κοντό και παχύ. Ένα αποκριάτικο μπαλόνι φουσκωμένο με εγωισμό κι αυτοπεποίθηση. Διασκεδαστική είναι επίσης και η φωτεινή φαλάκρα του. Γιατί ο ‘‘μεγαλοφυής’’ αστυνομικός εγκέφαλος του κύριου επιθεωρητή μόνο στα εξωτερικά τοιχώματα παρουσιάζει κάποια λάμψη. (…) Τέλος, ένα χοντρό πούρο βρίσκεται αιωνίως καρφωμένο σαν πάσσαλος στο φουσκωμένο πρόσωπό του. Ίσως για να δείχνει ακριβώς τη θέση που βρίσκεται το στόμα του!» υτές οι ιδιότητες μεγαλαυχίας ελαχιστοποιήθηκαν από τους δυο επόμενους συγγραφείς, ενώ καταργήθηκε η φράση κλισέ χαρακτηριστική της κομπορρημοσύνης του: «Για να το λέω εγώ, έτσι θα είναι . Πάει τέλειωσε!» Φυσικά οι… ρουτσικές προδιαγραφές του επανήλθαν δριμύτερες στην δεύτερη εποχή του Τζων Γκρηκ στις εκδόσεις των Ανεμοδουρά-Γεωργιάδη.

Για τρία μόλις τεύχη στην παρέα είχε προστεθεί και ο μικρός προστατευόμενος του Τζων Γκρηκ ο Τζακ Μπιλ, γιος γκάνγκστερ τον οποίο ο Γκρηκ είχε στείλει στην ηλεκτρική καρέκλα κι ο μικρός σχεδίαζε να εκδικηθεί τον θάνατό του με το να γίνει ντετέκτιβ καλύτερος από τον Τζων Γκρηκ. Χαμίνι και μάγκας ο μικρός στο όσο ‘‘έπαιξε’’ στο έργο με το θράσος του και την εφευρετικότητά του έβγαλε αρκετέ φορές από μπελάδες τον προστάτη του, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες που θύμωναν τον Γκρηκ, επειδή παραμελούσε τα μαθήματά του.

  Από το δεύτερο τεύχος που ανάλαβε να γράφει το ανάγνωσμα ο Γιάννης Φιλιππάτος, απαλλάχτηκε από την παρουσία του μικρού σατανά με το να τον στείλει εσωτερικό σε κάποιο ιδιωτικό σχολείο. Ευτυχώς γιατί δεν ήταν καθόλου καλό παράδειγμα μίμησης για τους μικρούς αναγνώστες του Τζων Γκρηκ.

  Φυσικά και επανήλθε στην δεύτερη περίοδο και μάλιστα από το πρώτο τεύχος με μια σκηνή copy paste από το ανάγνωσμα της πρώτης περιόδου.

  Από το στρατόπεδο των κακών δεν υπήρξε κάποιος σημαντικός αντίπαλος. Η δράση τους τέλειωνε πίσω από τα κάγκελα στο ίδιο τεύχος που την είχαν αρχίσει.

Γιατί όπως έλεγε ένα από τα ηθικά μότο που έτρεχαν εν είδει τηλεοπτικού σκρολ στο κάτω μέρος των σελίδων σε ορισμένα από τα τεύχη του Τζων Γκρηκ:

«Με το έγκλημα το μόνο που έχει να κερδίσει κάποιος είναι η ανάλογη τιμωρία από τη Δικαιοσύνη»