Με το χαμόγελο στα χείλη (II)

2ο μέρος

ΕΝΤΥΠΟ ΧΙΟΥΜΟΡ ΑΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Η πολιτική γελοιογραφία, με ρόλο σχολίου, σχεδόν στο σύνολό της, είχε στρέψει τα σατιρικά πυρά της στην ιταλική επίθεση και ήταν είτε σαρκαστική για τον εισβολέα, είτε διθυραμβική για τον ελληνικό στρατό στη νικηφόρα αντεπίθεσή του. Από τη μια μεριά συνέβαλλε στο να διατηρείται υψηλό το ηθικό του λαού και από την άλλη η ασφυκτική λογοκρισία δεν θα επέτρεπε κριτικά σχόλια για το δικτατορικό καθεστώς.

Η εξέλιξη στις  επιχειρήσεις του μετώπου ήταν βολική λύση για γελοιογράφους και κρατούντες

Από τις χιλιάδες εμπνευσμένες γελοιογραφίες που δημοσιεύτηκαν τότε, η ανθολόγηση εστιάστηκε περισσότερο στις μοναδικές χρωματιστές -που έχω υπόψη μου- με δημιουργό τον Σταμάτη Πολενάκη, του οποίου είναι φυσικά γνωστό το σουρεαλιστικό του χιούμορ. Το πολενάκειο χιούμορ το συμπληρώνουν και μερικές ακόμα από άλλους Έλληνες γελοιογράφους, αναγκαστικά ως τυχαία επιλογή, γιατί η αξιολογική είναι αδύνατη.



του Φωκίωνα Δημητριάδη




του Φωκίωνα Δημητριάδη




του Νίκου Καστανάκη




του Νίκου Κστανάκη

Οι χρωματιστές  γελοιογραφίες, που ακολουθούν είναι του
 Σταμάτη Πολενάκη και δεν πρέπει να είχαν δημοσιευτεί σε
εφημερίδα της εποχής. Ανήκουν σε συλλογή του Πολεμικού
Μουσείου και προέρχονται από το άλμπουμ "Τον καιρό του
 Πολενάκη". (Εκδόσεις "Νέα Σύνορα-Α. Α. Λιβάνη",1996)






Μετά την Κορυτσάν... "Οι Ιταλοί καταλαμβάνουν νέας θέσεις συμφώνως
προς το σχέδιον.."

 




του Νίκου Καστανάκη

 



Ανωνύμου



του Φωκίωνα Δημητριάδη

 



του Νίκο Γκεϊβέλη




Ανωνύμου από την εφημερίδα "Ασύρματος" 23/11/1940

 

…ΚΑΙ ΕΝΤΥΠΟ ΧΙΟΥΜΟΡ ΑΛΑ ΑΓΓΛΙΚΑ

Στο δεύτερο σκέλος του γελοιογραφικού αφιερώματος παρουσιάζονται σκίτσα -πολλά από αυτά δεν μπορείς να τα πεις γελοιογραφίες, αλλά επικά δραματουργήματα- από τον αγγλικό τύπο, που εξυμνούν την ελληνική αποκοτιά κόντρα στον πανίσχυρο εταίρο του Άξονα. Οι δημοσιεύσεις αυτών των σκίτσων στον αγγλικό τύπο δεν ήταν για να συμβάλουν στη διατήρηση του υψηλού φρονήματος των  Ελλήνων, που έτσι κι αλλιώς δεν θα ήταν εύκολο να τα διαβάσουν, αλλά για να δώσουν παράδειγμα προς μίμηση στον αγγλικό λαό, που κι αυτός έδινε πολυμέτωπα τον “νυν υπέρ πάντων αγώνα” ενάντια στον άλλον σιδερόφρακτο εταίρο του Άξονα στην Ευρώπη και Αφρική και ενάντια στον ασιάτη εταίρο του Άξονα στο μέτωπο του Ειρηνικού. Η σκοπιμότητα αυτή φαίνεται, εξάλλου, ξεκάθαρα σε πολλές από τις γελοιογραφίες, όπου πλάι στον Έλληνα, πάντα τσολιά, στέκει και ο Άγγλος φαντάρος ή ναύτης πολεμώντας μαζί τον Άξονα.




"Βοήθεια! Αυτός εδώ θέλει να πολεμήσει!"
του Low από την  Evening Standard

 



"Βοήθεια! Μου επιτίθεται!"
του Ken  από την Great Britain amd East

 


"Νόμιζα ότι μου είχες πει ότι θα τον έριχνες στο καναβάτσο από
τον πρώτο γύρο!" λέει ο Χίτλερ του Μουσσολίνι καθώς τον
περιποιείται. Πρώτο πλάνο στους θεατές ο Στάλιν που δείχ-
να να διασκεδάζει με την κατάσταση του Μουσσολίνι.
Του Lees από την Sumday Graphics.




Χωρίς λόγια και μόνο γελοιογραφία δεν είναι.
του Zec από την Daily Mirror.




"Στρατηγική υποχώρηση" καθώς τους ωθεί με την ξιφολόγχη του ο Έλληνας
τσολιάς μακριά από την Κορυτσά. Μουσολίνι ιππεύει ανάποδα για να πείσει
τους μικρόνοες οπαδούς του, ότι βαδίζει προς την Κορυτσά.
Του Illingworth για την Daily Mail.




"Κοίτα, Αδόλφε!.. Τον έχω κάνει σκάσει από το τρέξιμο!" ενώ
ο ίδιος δείχνει άνετος και ακμαίος. Παρ' όλα αυτά έχει παιτάξει
τη βαριοπούλα της επίθεσης με την οποίά απειλούσε ότι θα
συντρίψει την Ελλάδα.
Του  George Whitelaw στην εφημερίδα Daily Herald




Ο Έλληνας εύζωνος και ο Άγγλος ναύτης έχουν πάρει στο
κυνήγι τον Ιταλό φαντάρο, που τρέχει
"Γρήγορα, γρηγορότερα, φασιστικά. Λογοπαίγνιο με το
fasiest που σημαίνει "ταχύτητα".
Του George Whitelaw στη  Daily Herald




"Τιμή σ'' αυτούς που ορίσαν να φυλάνε Θερμοπύλες"
στο περιοδικό Punch





"Όταν ο Μουσσολίνι  συνάντησε τον Έλληνα¨ο οποίος διαβάζει πάνω στο κα-
ρτσάκι την επιγραφή: "Μη με σταματάς, ειδάλλως..."
"Ειδάλλως,, τι;" τον προκαλεί κλωτσώντας του το καριτσάκι.
Ανυπόγραφο σκίτσο στην Orkney Herald"

 


Το banner που κρατάει ο Έλληνας τσολιάς γράφει "Είμαστε ουδέτεροι", αλλά
για τον Μουσσολίνι η ουδετερότητα της Ελλάδας "είναι ελληνικά για αυτόν".
Ευφυές λογοπαίγνιο επειδή ο αγγλικός ιδιωματισμός "It's greek to me" σημαί-
νει ακριβώς το ίδιο με αυτό που λέμε εμείς όταν δεν καταλαβαίνουμε κάτι:
"Αυτά είναι κινέζικα για μένα!"
Σκίτσο του Illingwoarth από την εφημερίδα "Daily Mail".




"Η δόξα που είναι η Ελλάδα... Το μεγαλείο που ήταν η Ρώμη".
Σκίτσο του George Whitelaw από την "Daily Telegraph".




"Οι Νέες Θερμοπυλες"
Η Δόξα που λέγεται Ελλάδα
Σκίτσο του  Hengest στην "Manchester Evening News"
Ο παραλληλισμός των Θερμοπυλών με τις μάχες στην Πίνδο
είχε εμπνεύσει πολλά παρόμοια σκίτσα στον αγγλικό τύπο
της εποχής.




"Οι γιοι του Αίαντα'
Οι απ' ευθείας απόγονοι του ομηρικού Αίαντα, του πιο ανδρείου
Δαναού στον Τρωικό πόλεμο, που τόλμησε να αναμετρηθεί και
με τον θεό Άρη, δεν διστάζουν να αντιμετωπίσουν τους εξ ουρα-
νού κεραυνούς του ναζιστικού "κεραυνοβόλου πολέμου" με την
ίδια απαράμιλλη γενναιότητα του μυθικού τους προγόνου.
Σκίτσο του George Whitelaw από την εφημερίδα Daily Herald.




"Η θέληση να νικήσει"
προσδιορίζει την "Ποιότητα του Ανθρώπου".
Σκίτσο του Clive Uptton στην εφημερίδα  "Daily Sketch".




Η (ναζιστική) κουλτούρα καπελώνει την Ελλάδα (των ερειπίων)
επιβάλλοντας τη Νέα Τάξη πραγμάτων.
Ω, πόσο επίκαιρο, ξανά!
Συγκλονιστικά δραματικό σκίτσο του Zec για την εφημερίδα "Daily Mirror".



Οι πράξεις του θα μείνουν ζωντανές για πάντα
Η χώρα του θα αναστηθεί και πάλι

"Και ποιος άλλος θάνατος θα ήταν καλύτερος για έναν γενναίο από το να έρθει αντιμέτωπος
με κάθε ανυπέρβλητη υπεροχή υπερασπιζόμενος τις στάχτες των προγόνων του και τους
ναούς των θεών του;" (Macaulay).
Ελεγεία και προφητεία σε συγκλονιστικό σκίτσο του George Whitelaw στην εφημερίδα "Daily Herald".




"Πρόσεχε τον!"
"Κάθε σκυλί έχει την μέρα του" με τον αγγλικό ιδιωματισμό που πάει να πει "Η εκδίκηση του ταπεινωμένου" ο Μουσσολίνι με τη μορφή κακομούτσουνου μπουλντόγκ  αναλαμβάνει μετά χαράς τον ρόλο που του αναθέτει
ο σιδερόφρακτος Τεύτονας. Τι έχει να φοβηθεί από τον λαβωμένο βαριά και αλυσσοδεμένο Έλληνα;
Δεν ξέρω, γιατί ο σκύλος μου θυμίζει συνειρμικά ΔΝΤ;
Γελοιογραφία του Furnival στην εφημερίδα "Lancashire Daily Post".



Οι ασπρόμαυρες γελοιγραφίες και σκίτσα προέρχονται από το λεύκωμα ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ "ΚΟΡΟΪΔΟ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ" (χωρίς χρονολογία έκδοσης)