ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΟΥ

 Το περιοδικό με τον κτητικό τίτλο,

που δεν πρόλαβε να γίνει δικό μας

Το "Δικό μου" είναι ένα περιοδικό που κυκλοφόρησε πριν από μισό σχεδόν αιώνα, πριν από 49 χρόνια για την ακρίβεια. Σήμερα, θεωρείται και είναι, αρκετά σπάνιο περιοδικό στους κύκλους των συλλεκτών παλιών παιδικών περιοδικών, επειδή τα πρώτα τεύχη του που εκδίδονταν σε υψηλότερο τιράζ διοχετεύονταν τα περισσότερα στην επαρχία, λόγω του ότι ήταν περίοδος διακοπών ενώ τα επόμενα όπου ο κύριος όγκος των πωλήσεων ήταν στην Αθήνα, το τιράζ είχε μειωθεί αρκετά. Αυτό είναι ένας επαρκής λόγος να μην κυκλοφορούν τεύχη στα παλαιοπωλεία.
Εν πάση περιπτώσει…

Στις 29 Ιουνίου του 1962 οι “Γενικαί Εκδοτικαί Επιχειρήσεις ΟΕ”, που διεύθυνε ο Στέλιος Ανεμοδουράς έριξε στην κυκλοφορία ένα περιοδικό διαμετρικά διαφορετικό από όσα είχε βγάλει έως τότε και σε περιεχόμενο και σε μέγεθος, αλλά και με τίτλο ρηξικέλευθο και πολύ… κτητικό: “Το Δικό μου”.



Μέρος από το εξώφυλλο του πρώτου τεύχους
(εικονογράφηση: Β. Απτόσογλου -Byron)



Ποικίλο στην ύλη του, πολυσυλλεκτικό σε αναγνώστες και σε μέγεθος  με τετραπλάσιο εμβαδόν (24,5 Χ 33 εκ.)από τα μικρά τσέπης που κυκλοφορούσαν και με τιμή αντικειμενικά αρκετά ακριβότερη· 3 δραχμές, δηλαδή 50%  ακριβότερο από τα περισσότερα. Στο μέγεθος θύμιζε στους παλιότερους τα περιοδικά “Ελληνόπουλο” και “Θησαυρός των Παιδιών” που είχαν κυκλοφορήσει στα τέλη της δεκαετίας του ’40 και είχαν γίνει θρύλος. Η ομοιότητα του “Δικό μου” με τα δυο αυτά εξαιρετικά περιοδικά ουσιαστικά σταματούσε εδώ. Στον ορισμό του ως παιδικό περιοδικό ποικίλης ύλης και στο μέγεθος. Τα αναγνωστικά γούστα της εποχής είχαν αλλάξει θεαματικά στα 12 αυτά χρόνια. Το κόμικ διείσδυε σταθερά στην αγορά μειώνοντας τις σελίδες με κείμενο, η τυπογραφική τέχνη είχε προχωρήσει σε άλλα δεδομένα αισθητικής και τεχνολογίας.

Εκείνη την εποχή το είδος του παιδικού περιοδικού ποικίλης ύλης το εκπροσωπούσε στον εκδοτικό χώρο η… αρτηριοσκληρωτική “Διάπλαση των Παίδων”, ωστόσο, αξιολογότατο περιοδικό σε ύλη και εμβληματικό, πλην όμως εκτός εποχής που όφειλε την κυκλοφορία του σε κεκτημένη ταχύτητα της πολύχρονης παράδοσής του και στις αναμνήσεις  από αυτό των γονιών (αυτοί το αγόραζαν στα παιδιά τους).




Λεπτομέρεια από το εξώφυλλο του δεύτερου τεύχους
(εικονογράφηση: Β. Απτόσογλου -Byron)

 Το όνειρο και οι φιλοδοξίες του Σ. Ανεμοδουρά για ένα τέτοιας μορφής περιοδικό είναι πιθανό να είχαν υπάρξει από πολύ νωρίτερα. Συγκεκριμένα από τα τέλη του 1952 -10 χρόνια πριν, δηλαδή-. Τότε έγραφε και εξέδιδε τον “Υπεράνθρωπο” και τον “Τάργκα”. Στις πίσω σελίδες αυτών των δύο περιοδικών άρχισε να εμφανίζεται με σχεδόν εβδομαδιαία συχνότητα η προδιαφήμιση ενός περιοδικού, που υποσχόταν προδιαγραφές που είχε, τελικά, το “Δικό μου”. Έκανε μάλιστα και ένα διαφημιστικό τρυκ προκαλώντας την περιέργεια για τον τίτλο. Το πρώτο γράμμα του τίτλου, ένα “Δ” το ακολουθούσαν επτά τελείες προσδιορίζοντας ότι πρόκειται για λέξη με οκτώ γράμματα. Σαφώς και δεν ήταν ο τίτλος “Το Δικό μου”. Για άγνωστους λόγους η έκδοση δεν προχώρησε τότε. Αντ’ αυτού εκδόθηκε λίγο καιρό αργότερα ο “Μικρός Ήρως”. Η πιο μεγάλη εκδοτική επιτυχία του εκδοτικού οίκου.




Λεπτομέρεια από το εξώφυλλο του τρίτου τεύχους
(εικονογράφηση: Β. Απτόσογλου -Byron)

 

Για την ιστορία αναφέρουμε πως ο τίτλος εκείνος με τα οκτώ γράμματα και με αρχικό το “Δ” υπάρχουν βάσιμες υποθέσεις, ότι επρόκειτο για τη λέξη “Διαμάντι”, τίτλο που χρησιμοποίησε μερικά χρόνια αργότερα για ένα άλλο μικρού φορμά περιοδικό περιπετειών για ενήλικες, που φυσικά δεν είχε καμιά σχέση με εκείνο το παιδικό πολυπεριοδικό, που σχεδίαζε στις αρχές της δεκαετίας του ’50.

Φαίνεται, πως οι εκδοτικές συνθήκες είχαν ωριμάσει το 1962 και το περιοδικό που ετοιμάστηκε ήταν πέρα για πέρα ψυχαγωγική έκδοση κατάλληλη για το καλοκαίρι υποστηριζόμενη παράλληλα και από τις δυο δυνατές εβδομαδιαίες εκδόσεις του εκδοτικού οίκου: την α’ έκδοση του “Μικρού Ήρωα” και την  “Ανατύπωσή” του.




Λεπτομέρεια από το εξώφυλλο του τέταρτου τεύχους
(εικονογράφηση: Β. Απτόσογλου -Byron)

 

Δεν ήταν μόνο το μεγάλο του σχήμα που το έκανε να ξεχωρίσει με την πρώτη από τα αναρτημένα στο περίπτερο περιοδικά. Ήταν και η εντυπωσιακή εμφάνιση του εξωφύλλου του.

Κόμικ από την πρώτη σελίδα! Όμοια σύνθεση εξωφύλλου κανένα άλλο ελληνικό περιοδικό της εποχής του δεν είχε επιχειρήσει ίσαμε τότε. Μέγεθος και σύνθεση (Lay out) έδιναν την αίσθηση εφημεριδο-περιοδικού, κάτι που ωστόσο ήταν αρκετά οικείο σε γαλλικές και ιταλικές παιδικές εκδόσεις στα τελευταία χρόνια του μεσοπολέμου και στα πρώτα μεταπολεμικά.



Άλλη λεπτομέρεια από το εξώφυλλο του τέταρτου τεύχους
(εικονογράφηση: Β. Απτόσογλου -Byron)



Το κόμικ συνέχιζε μέσα στο τεύχος πυκνό και χορταστικό. Οι τεσσεράμισι σελίδες του αντιστοιχούσαν σε 18 σελίδες περιοδικού στο μέγεθος περιοδικού τσέπης, σύνηθες μέγεθος των παιδικών περιοδικών εκείνης της εποχής. Έως και το 4 τεύχος η ιστορία ήταν η ίδια σε συνέχειες. Ήταν ένα κόμικ γαλλικής ή ιταλικής προέλευσης. Από το 5ο τεύχος η εικονογραφημένη ιστορία -πάντοτε του είδους της περιπέτειας- έγινε αυτοτελής. Άλλαξε, όμως και η πηγή προέλευσής του. Μάλλον αμερικανική.

Για λόγους που είχαν να κάνουν με το πάνελ των καρέ κάθε σελίδας της ξενικής έκδοσης, το “Δικό μου” αναγκάστηκε να αναδιατάξει τα καρέ του πάνελ ώστε να χωράνε τέσσαρες σελίδες του πρωτοτύπου σε κάθε σελίδα του. Επειδή, όμως ήταν απαραίτητο αυτή η επεξεργασία να γίνεται με ξεπατίκωμα της εικόνας, η ποιότητά της έπεσε αισθητά. Το εξώφυλλο, που δεν διατήρησε ένα τυποποιημένο και αναγνωρίσιμο κασέ αλλά πάντα εστιασμένο στο “εικονογραφημένο μυθιστόρημα”, δηλαδή το πολυσέλιδο κόμικ, παρέμενε με την εντυπωσιακή σύνθεσή του και την προσεγμένη εικονογράφησή του ο μεγάλος κράχτης του περιοδικού.



Λεπτομέρεια από το εξώφυλλο του έκτου τεύχους
(εικονογράφηση: Β. Απτόσογλου -Byron)





Ο γενικός σχεδιασμός του περιοδικού ήταν ισορροπημένος με μαθηματική ακρίβεια στο μοίρασμα της ύλης. 50-50. Η μισή του ύλη αποτελούταν από κόμικ και η υπόλοιπη μισή από κείμενα με σχετική εικονογράφηση. Εκτός από το πολυσέλιδο κόμικ, που ήταν πάντοτε περιπετειώδης ιστορία, τα υπόλοιπα ήταν χιουμοριστικά αμερικανικής και αγγλικής προέλευσης κυρίως.

Ιδιαίτερη αναφορά ας γίνει στο ολοσέλιδο κόμικ του οπισθόφυλλου που παρέμεινε το ίδιο σε ολόκληρο το διάστημα της έκδοσης του περιοδικού. Είναι ένας πιτσιρικάς με την τραγιάσκα να του σκεπάζει το πρόσωπο ίσαμε τη μύτη, που με τα καμώματά του δημιουργεί όλο μπελάδες και δεν λογαριάζει κανέναν και τίποτα. Στο “Δικό μου” βαφτίζεται ως “Ζιζάνιο”. Αρκετά επιτυχημένη ονομασία, αλλά επιεικής για τον χαρακτήρα του. Πρόκειται για τον Μπάστερ, τον γιο του Άντυ Καππ.




Λεπτομέρεια από το εξώφυλλο του εβδόμου τεύχους
(εικονογράφηση: Β. Απτόσογλου -Byron)

 

Πατέρας και γιος έχουν την ίδια κοψιά, τον ίδιο ζαμανφουτίστικο χαρακτήρα και την ίδια τραγιάσκα κατεβασμένη ίσαμε τη μύτη. Να σημειωθεί ότι δεν μπλέκει ο ένας στις περιπέτειες του άλλου. Θα πήγαινε πολύ πατέρας και γιος να παίζουν στο ίδιο πάνελ. Ο πατέρας, όπως είναι φυσικό, εμφανίστηκε πρώτος ως καθημερινό στριπ το 1957 στην Daily Mirror και ο γιος το 1960 στο μακρόβιο παιδικό περιοδικό Buster, αμφότεροι δημιουργήματα του Άγγλου καρτουνίστα Ρέτζιναλντ -Ρεγκ- Σμάιθ.

Το δεύτερο σκέλος της ύλης, δηλαδή τα κείμενα είναι αυτά που ορίζουν το είδος του περιοδικού ως παιδικό ποικίλης ύλης. Διηγήματα, νουβέλα συνεχείας, μικρές περίεργες ειδήσεις, εγκυκλοπαιδικά, παιχνίδια, κουίζ και εύθυμοι τύποι. Από τρεις ή τέσσαρις εύθυμους τύπους με τα υπερτονισμένα στοιχεία του χαρακτήρα τους, ξεχωρίζει ο Φούσκας, προσωπικό μου ίνδαλμα από το πρώτο έως το τελευταίο τεύχος του περιοδικού, αντίπαλο δέος και σκληρός ανταγωνιστής του εκ του εξωτερικού προερχόμενου Ζιζάνιου. Ο Φούσκας υπήρξε μεγάλο ταλέντο ποδοσφαιρικό στον ύπνο του και μόνιμα δεύτερος αναπληρωματικός παγκίτης στον ξύπνιο του . Σεντερφυλαρούχος (ειδική θέση στην ομάδα που είχε επινοηθεί για αυτόν) στην Κουρ-Ρεάλ, δηλαδή Ρεάλ Κουκουβαόνων.  Τον έγραφε με πολύ κέφι ο Γιώργος Μαρμαρίδης και είναι κρίμα, πιστεύω, που δε συνέχισε την καριέρα του σε κάποιο άλλο έντυπο μετά το κλείσιμο του “Δικού μου”.




Λεπτομέρεια από το εξώφυλλο του όγδοου τεύχους
(εικονογράφηση: Β. Απτόσογλου -Byron)

 

Στον πίνακα με τους συνεργάτες του περιοδικού εμφανίζονται και άλλες υπογραφές,  γνωστές κυρίως από μεταφράσεις-διασκευές σε άλλα περιοδικά που εξέδωσε ο Στέλιος Ανεμοδουράς, όπως π.χ. του Γιώργου Φωκά που γράφει για άλλους εύθυμους τύπους, του Αρχέλαου που από το 5ο τεύχος γράφει το χιουμοριστικό στριπ “Λούλης ο Φαταούλας”. Ανάμεσά τους και ο … Θάνος Αστρίτης, αλλά είναι άγνωστο τι ακριβώς έγραφε στο περιοδικό, επειδή δεν εμφανίζεται πουθενά η υπογραφή του. Μάλλον ως κράχτης είχε συμπεριληφθεί στο καστ των συνεργατών ο πασίγνωστος στους πιτσιρικάδες συγγραφέας του Μικρού Ήρωα, που τότε δεν ξέραμε ότι είναι ένα και το αυτό πρόσωπο με τον εμφανιζόμενο ως δημοσιογραφικό διευθυντή των εκδόσεων και διευθυντή σύνταξης στο “Δικό μου”, τον Στέλιο Ανεμοδουρά!

Μέρος από την εικονογράφηση εξωφύλλου του ενδέκατου τεύχους
(εικονογράφηση: Βύρων Απτόσογλου (Bayron)

Στην εικονογράφηση ο μόνιμος συνεργάτης του Ανεμοδουρά, ο Βύρων Απτόσογλου ως καλλιτεχνικός διευθυντής και όχι μόνο. Εικονογραφεί όλα τα αναγνώσματα του τεύχους, καθώς επίσης και το εξώφυλλο με μερικές από τις καλύτερες εικονογραφήσεις του, όπου με τη δυναμική τους αποτελούν βαρύ πυροβολικό στο concept του περιοδικού.

Είναι αλήθεια ότι ο σχεδιασμός του περιοδικού πέρα από τον ορισμό του ως ποικίλης ύλης δεν βασίστηκε σε κάποιο προηγούμενο ελληνικό πρότυπο και ως εκ τούτου μπορεί να διεκδικεί τα πρωτεία αυτής της μορφής περιοδικού, αφού είναι φανερό ότι επηρέασε στην εναλλαγή κόμικ-κείμενο τα περιοδικά “Μπράβο” και  “Βέλος” που πάντως κυκλοφόρησαν σε μικρότερο σχήμα.

Και οι δικές του επιρροές; Δύσκολο να εντοπιστούν. Στην Γαλλία και στην Ιταλία κυκλοφορούσαν παιδικά εφημεριδοπεριοδικά σχήματος νταμπλόιντ με έμφαση στο κόμικ, ενώ και στην Αγγλία κάποια περιοδικά κυκλοφορούσαν σε λίγο μικρότερο μέγεθος, αλλά με διαφορετική διάταξη ύλης και περιεχόμενο.

Κοντολογίς το  “Δικό μου” ήταν ένα ψυχαγωγικό επιμελημένο περιοδικό, που θα μπορούσε ν’ αφήσει εποχή, ίσως και να κυκλοφορούσε ακόμα, αλλά φαίνεται δεν έγινε δεκτό από το σύνολο των δυνητικών αναγνωστών του. Ίσως να έφταιγε ότι η κυκλοφορία του ήταν 15θήμερη. Είναι η χειρότερη επιλογή για παιδικό έντυπο. Ή εβδομαδιαίο, ή μηνιαίο. Το κάτι ανάμεσα σε αυτά τα δυο δεν βοηθάει. Η κυκλοφορία του μετά το καλοκαίρι πήρε την κατιούσα και κακά τα ψέματα εκτός από τη μέτρια ποιότητα αναπαραγωγής του ξένου κόμικ, όλα τα υπόλοιπα παρέμειναν σταθερά στις αρχικές τους προδιαγραφές.



Μια έξυπνη και πρωτότυπη ιδέα η παρουσίαση με μορφή
κόμικ δύο σελίδων μιας κινηματογραφικής ταινίας δράσης



Έτσι, στις 14 Δεκεμβρίου, που κυκλοφόρησε το 12ο τεύχος, οι αναγνώστες διάβασαν την εκ της διευθύνσεως ανακοίνωση αναστολής του εντύπου για δύο μήνες. Τόσο θα ήταν, λέει, το χρονικό διάστημα που θα χρειαζόταν ο εκδότης να επεξεργαστεί τα δεδομένα από τη “δοκιμαστική” έκδοση του περιοδικού στους προηγούμενους μήνες, ώστε να επιλέξει τη ύλη του ανανεωμένου “Δικό μου”. Κομψά και αισιόδοξα λόγια που έχουν ειπωθεί πολλές φορές σε παρόμοιες περιπτώσεις. Οι δύο μήνες πέρασαν. Πέρασαν κι οι τέσσαρις. Και το κακό είναι πως κανένας δεν το αναζήτησε.

Προσωπικά πιστεύω ότι το concept του λειτουργεί ακόμα για μια προσπάθεια, τουλάχιστο, να ξαναγυρίσει το κείμενο στα παιδικά περιοδικά με λιγότερη ίσως εικόνα.

Κείμενο: Γιώργος Βλάχος

Εικονογράφηση: από τα εξώφυλλα

και την εσωτερική εικονογράφηση

του παρουσιαζόμενου περιοδικού.

Η ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΞΩΦΥΛΛΩΝ

ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ "ΔΙΚΟ ΜΟΥ"

τεύχος 1



τεύχος 2




τεύχος 3




τεύχος 4




τεύχος 5




τεύχος 6




τεύχος 7




τεύχος 8




τεύχος 9





τεύχος 11



τεύχος 12