Δευτέρα 5 Μαρτίου 2012

Ο Κινηματογράφος και η Μουσική του

Τι θα λέγατε πολυπληθείς(!) φίλοι του “Δεινοθήσαυρου” για μια ακόμα ενότητα νοσταλγικών αναμνήσεων "made by Dinó?" Μιλάμε για μια μόνιμα ενταγμένη ενότητα αφιερωμένη στη μουσική του Παγκόσμιου και του Ελληνικού Κινηματογράφου. Πριν από έναν μήνα περίπου το δοκιμάσαμε και η δοκιμή, θα λέγαμε ότι πήγε καλά. Είναι αρκετοί οι επισκέπτες των σελίδων του Δεινοθήσαυρου, που συνεχίζουν να μπαίνουν στο θέμα με μουσική από τον κινηματογράφο που είχαμε αναρτήσει.
Σχεδιάζουμε κάτι πιο μόνιμο. Κάτι σαν ραδιοφωνική εκπομπή για τη μουσική στον κινηματογράφο, που προς το παρόν θα είναι έντυπη. Για μελλοντικά, ποιος ξέρει; Πάντως, το ψάχνουμε. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι δεν είναι εύκολο, ούτε θέλουμε χωρίς πνευματικά δικαιώματα -τα γνωστά copyrights- να προχωρήσουμε σε δικές μας παραγωγές αφιερωμάτων. Για αυτό περιοριζόμαστε σε έτοιμα φιλμάκια από το διαδίκτυο, αφού επιλέξουμε το πιο αντιπροσωπευτικό. Και με αυτό τον τρόπο γίνεται η δουλειά. Δεν γίνεται;
Αρχίζουμε με ένα μεγάλο αφιέρωμα που θα κρατήσει ολόκληρο τον Μάρτιο. Ένα αφιέρωμα στη μουσική που βραβεύτηκε με Όσκαρ από καταβολής του θεσμού μέχρι φέτος. Θα ακολουθήσουν αφιερώματα σε συνθέτες και μουσικά είδη, με ιδιαίτερη έμφαση στις κλασικές ταινίες περιπέτειας και τις επικές, καθώς πολύ καλά γνωρίζετε ότι στον Dinó αρέσει η επική μουσική. Μείνετε συντονισμένοι στη συχνότητά μας και καλή ακρόαση, που λένε και στο ραδιόφωνο.

Η ταινία “The Artist” με συνθέτη τον Ludovic Burce ήταν αυτή στην οποία, πριν από λίγες μέρες, πήγε το Όσκαρ καλύτερης Μουσικής των αμερικάνικων ταινιών παραγωγής 2011.
Πριν από αυτήν, 76 ταινίες έχουν τιμηθεί με το “Βραβείο Ακαδημίας” για την μουσική τους επένδυση, αφότου στα απονεμόμενα Όσκαρ κάθε χρονιάς προστέθηκε το 1934 και αυτό της καλύτερης original μουσικής επένδυσης.
Για το στατιστικό της ιστορίας ο συνθέτης με τις περισσότερες υποψηφιότητες για το Όσκαρ Μουσικής είναι ο Alfred Newman  (1900-1970) με 43 συνολικά και ο John Williams κατόπιν (42 φορές και συνεχίζει).

Άλφρεντ Νιούμαν (1900-1970)
 Ο Νιούμαν έχει κερδίσει το χρυσό αγαλματίδιο 9 φορές και ο Γουίλλιαμς 5 φορές. Από κει και κάτω υπάρχουν τέσσαρις συνθέτες που το έχουν κερδίσει από τέσσαρες φορές, δέκα συνθέτες από τρεις φορές, έντεκα συνθέτες από δυο φορές και οι υπόλοιποι από μία. Στην κατηγορία δεν συμπεριλαμβάνονται τα Όσκαρ για το καλύτερο τραγούδι ταινίας, ούτε τα τιμητικά για τη συνολική προσφορά ενός συνθέτη.

Άλεξ Νορθ (1910-1991)

Από την άλλη μεριά συνθέτες με εξαιρετική κινηματογραφική μουσική, αν και είχαν προταθεί για Όσκαρ αρκετές φορές, δεν το πήραν ποτέ. Τις περισσότερες nominations χωρίς να κερδίσει Όσκαρ τις έχει ο Alex North ( 1910-1991), 14 φορές.. Ανάμεσα στις ταινίες που επένδυσε μουσικά και είχαν προταθεί ήταν ο “Σπάρτακος”, η “Κλεοπάτρα”, “Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ”, οι “Αταίριαστοι”, “Βίβα Ζαπάτα”, ενώ το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογραφίας κατέταξε 19η στη λίστα του για τις πιο σημαντικές κινηματογραφικές μουσικές στην Ιστορία του Αμερικανικού Κινηματογράφου τη μουσική επένδυση του Νορθ στην ταινία “Λεωφορείο ο Πόθος”.

Οι χρονολογίες αναφέρονται στις χρονιές που προβλήθηκαν στις ΗΠΑ, ενώ τα βραβεία απονέμονται τον Μάρτιο της επόμενης χρονιάς. Λοιπόν, έχουμε και λέμε:

1934

H πρώτη χρονιά που δόθηκε Όσκαρ καλύτερης μουσικής επένδυσης, το χρυσό αγαλματίδιο, που μοιάζει εμφανισιακά με τον “Θείο Όσκαρ”, το κέρδισε το μουσικό τμήμα της εταιρίας Κολούμπια (τότε δινόταν στο μουσικό τμήμα) για το μουσικό θέμα της ταινίας “One Night of Love”, που είχαν γράψει ο Victor Schertzinger σε στίχους του Gus Kahn. Το ομότιτλο τραγούδι του είχε ερμηνεύσει η Deana Durbin, αλλά εδώ θα ακούσετε την ερμηνεία του Mario Lanza (μεγάλη φωνή και καλύτερη ηχογράφηση) από το 1952.

Το βραβείο διεκδικήθηκε από δυο συμμετοχές του Max Steiner (τη μια ως παραγωγός του μουσικού τμήματος της RKO, ενώ στη δεύτερη είχε και την ιδιότητα του συνθέτη.



1935
Ο,τι δεν κατόρθωσε να κερδίσει ο Max Steiner  το 1934, το πήρε το 1935 γράφοντας και παράγοντας για την RKO τη μουσική της ταινίας “The Informer” (Ο Πληροφοριοδότης) σε σκηνοθεσία του Τζων Φορντ. Η υπόθεση της ταινίας τοποθετείται το 1922 στην Ιρλανδία, στη διάρκεια του Αγώνα, που έκανε ο IRA για την ανεξαρτησία του νησιού από τους Άγγλους. Η υποβλητική μουσική του Στάινερ δένει με τη δραματική πλοκή της ασπρόμαυρης ταινίας.

Συνυποψήφια για το Όσκαρ ήταν δύο soundtracks, που ωστόσο στα κατοπινά χρόνια, ο,τι έχασαν σε δόξα, το κέρδισαν σε φήμη και πωλήσεις! Ο “Captain Blood  με τον Έρρολ Φλυνν σε μουσική του Erich Korngold και το “Mutiny of the Bounty” (Ανταρσία στο Μπάουντυ) με τον Τσαρλς Λώτον σε μουσική του  Herbert Stothart.

1936
Η ταινία “Antony Adverse”, μια μάλλον άγνωστη σήμερα επική ταινία εποχής της Warner Bros βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Σέρινταν Τζίμπνευ σε σκηνοθεσία του Mervyn LeRoy και με πρωταγωνίστρια την Ολίβια ντε Χάβιλλαντ, ήταν αυτή που ανακηρύχτηκε ως η έχουσα το καλύτερο music score με την υπογραφή του Erich Wolfgang Korngold στη μουσική και του Leo Forbstein ως επικεφαλής του τμήματος μουσικής παραγωγής της εταιρίας.
Η “ξεχασμένη” σήμερα ταινία είχε κερδίσει ακόμα τρία Όσκαρ! Β’ γυναικείου ρόλου, καλύτερης κινηματογράφησης και μοντάζ, ενώ διεκδικούσε άλλα τρία ακόμα.
Και πληροφοριακά, αν ενδιαφέρεστε, το βιβλίο των 1.250 περίπου σελίδων, είχε κυκλοφορήσει εκείνη την εποχή σε συντομευμένη έκδοση και στα ελληνικά από τις εκδόσεις του "Ρομάντσου" χάρη στον ντόρο που είχε κάνει η ταινία.


Από τις τέσσαρες άλλες ταινίες που συνδιεκδίκησαν το Όσκαρ “The Charge of the Light Brigade” (Η Επέλαση της Ελαφράς Ταξιαρχίας) και ο “Ο Κήπος του Αλλάχ” ήταν και οι δύο με μουσική του Μαξ Στάινερ.

1937
Μεγάλος ο συναγωνισμός στις υποψηφιότητες για την καλύτερη μουσική επένδυση στα Όσκαρ του 1937. Δεκατρείς ταινίες με ηθοποιούς και ένα καρτούν· “H Χιονάτη και οι επτά νάνοι”, η πρώτη ταινία κινουμένων σχεδίων μεγάλου μήκους.
Και το Όσκαρ πήγε στον Σαρλ Πρεβέν, που ήταν ο επικεφαλής του μουσικού τμήματος της “Universal” για το μιούζικαλ “One hundred men and a Girl”.Συνθέτης δεν αναφέρεται στα credits  της ταινίας, της οποίας πάντως την ορχήστρα διεύθυνε ο μαέστρος Λέοπολντ Στοκόφσκι σε μουσικά θέματα γνωστών συνθετών κλασικής μουσικής.
Δεν υπάρχει διαθέσιμο φιλμάκι πρωτότυπης μουσικής.
Ας επισημάνουμε μερικές από τις πιο γνωστές ταινίες που συνδιεκδίκησν το Όσκαρ μουσικής εκείνης της χρονιάς: “The Hurricane” (Alfred Newman), “Lost Horizon” (Dmitri Tiomkin), “The Prisoner of Zenda” (Alfred Newman), “Snow-white and the seven dwarfs” (τρεις συνθέτες) και μην ανησυχείτε είναι ταινίες των οποίων η μουσική θα ακουστεί από τη  Soundtrack σελίδα του Dinό.
Αντί της βραβευμένης, ένα ρομαντικό μουσικό θέμα από την ταινία“Lost Horizon” Φ. Κάπρα σε μουσική του Ντμίτρι Τιόμκιν. Το θέμα της ταινίας βασίζεται σε νουβέλα του Βρετανού συγγραφέα Τζέιμς Χίλτον, που την είχε δημοσιεύσει το 1933. Το μυθιστόρημα έχει περάσει στην ιστορία της Λογοτεχνίας για την αναφορά του στην φανταστική και ουτοπιστική χώρα Σάνγκρι-Λα, κάπου στα υψίπεδα του Θιβέτ. 

1938
“Οι περιπέτειες του Ρομπέν των Δασών” με τον Έρρολ Φλυνν στον επώνυμο ρόλο, την Ολίβια ντε Χάβιλλαντ ως λαίδη Μάριαν και σε σκηνοθεσία του Michael Curtiz, ήταν η ταινία την οποία επέλεξε η Ακαδημία για να της απονείμει το Όσκαρ της καλύτερης μουσικής επένδυσης, που υπέγραφε ο Έριχ Κόρνγκολντ.
Άλλες δέκα ταινίες είχαν θέσει υποψηφιότητα



1939
Το μιούζικαλ παραμύθι “The wizard of Oz” (Ο Μάγος του Οζ) με την μικρή Τζούντυ Γκάρλαντ να κλέβει την παράσταση και σκηνοθέτη τον Βίκτορ Φλέμινγκ επικράτησε ανάμεσα σε 14 υποψηφιότητες και κέρδισε αιώνια φήμη με τη μουσική και τα τραγούδια του Herbert Stothart.
http://www.youtube.com/watch?v=vgPoBkUj51U

http://www.youtube.com/watch?v=HuXgHhAWcPE&feature=related

Και δεν είχε εύκολους αντιπάλους να αντιμετωπίσει: Μαξ Στάινερ (“Όσα παίρνει ο Άνεμος”), Βίκτορ Γιανγκ  (“Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ”, ένα εκπληκτικά όμορφο καρτούν των στούντιο Φλέισερ), Λουντ Γκλούσκιν (“Ο άνθρωπος με τη σιδερένια μάσκα”), Ντμίτρι Τιόμκιν “Ο κ. Σμιθ πάει στην Ουάσιγκτον” -προβλήθηκε εδώ με τον τίτλο “Αμερική η χώρα της Ελευθερίας”), Άαρον Κόπλαντ  “Άνθρωποι και Ποντίκια”, Άλφρεντ Νιούμαν (“Ανεμοδαρμένα Ύψη” και “Παναγία των Παρισίων”) κλπ.

1940
Ο Παγκόσμιος Πόλεμος που είχε ξεσπάσει από μερικούς μήνες πριν, μαίνεται στην Ευρώπη. Στις ΗΠΑ που δεν έχουν εμπλακεί ακόμα μια χαρούμενη ταινία, κοντράστ στις ανησυχίες της παγκόσμιας σύρραξης, αποσπά το Όσκαρ καλύτερης μουσικής. Είναι ο “Πινόκιο”, η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία κινουμένων σχεδίων της εταιρίας του Ντίσνεϋ. Τη διάκριση τη μοιράζονται οι δυο συνθέτες της μουσικής και των τραγουδιών της ταινίας Leigh Harline Paul και Smith και ο στιχουργός των τραγουδιών Ned Washington.
When you wish upon a star η πιο πολυτραγουδισμένη μελωδία των cartoon της Ντίσνεϋ. Και οι στίχοι του για να το τραγουδήσετε μαζί.

Και μερικές από τις 16 υπόλοιπες υποψηφιότητες της ίδιας χρονιάς:
Arizona” (Victor Young), “The Great Dictator” (Meredith Willson), “The Letter” (Max Steiner), “The Mark of Zorro” (Alfred Newman), “One Million BC” (Werner Heymann), “Rebecca” (Franz Waxmann), “The Thief of Bagdad” (Miklós Rózsa), “The Sea Hawk” (Erich Korngold) κλπ. Κάποιες θα τις ξαναβρούμε μπροστά μας.

1941
Όσκαρ καλύτερης μουσικής επένδυσης σε δραματική ή κωμική ταινία στη μουσική του Bernarnd Hermann για την ταινία “All that Money can buy” (που παίχτηκε εδώ με τον τίτλο “Έρως και χρήμα”).
στο τρέιλερ εμφανίζεται με τον εναλλακτικό του τίτλο.



Ανάμεσα στις 19 υπόλοιπες υποψήφιες ήταν “Ο Πολίτης Κέιν” του ίδιου συνθέτη, “Ο δόκτωρ Τζέκυλ και ο κύριος Χάιντ” (μουσική Φ. Γουόξμαν), “Λύντια” (Μίκλος Ρόζα), “Ο Λοχίας Γιόρκ” (του Μαξ Στάινερ), “Υποψίες” (Φραντς Γουόξμαν).

Στην κατηγορία “Μιούζικαλ”, που είχε διαχωρισθεί από την προηγούμενη χρονιά, ένα ακόμα καρτούν της εταιρίας Ντίσνεϋ αποσπά το Όσκαρ καλύτερης μουσικής σε μιούζικαλ. Είναι η ταινία “Ντάμπο, το ελεφαντάκι”  με τη μουσική και τα τραγούδια των  Frank Churchill και Oliver Wallace.





1942
Η δραματική ταινία του Irving Rapper Now Voyager με την Betty Davis, υποψήφιας για το Όσκαρ του α’ γυναικείου ρόλου απέσπασε το χρυσό αγαλματίδιο της χρονιάς στα Όσκαρ μουσικής επένδυσης στην κατηγορία των δραματικών ή κωμικών ταινιών, χάρη στον Μαξ Στάινερ.
Το ρομαντικό θέμα της ταινίας συνοδεύει ως δραματική υπόκρουση τη σκηνή του φινάλε, με την Μπέτυ Ντέιβις και τον Πωλ Χένρεϊντ.. Στα υπόψη για καλοκαιρινό σινεμαδάκι με πάνινη πολυθρόνα, αν το φέρουν.

Η ταινία, που παίχτηκε στην Ελλάδα με τον τίτλο “Το ξέσπασμα μιας ψυχής”, είχε ανάμεσα στις υπόλοιπες 17 υποψηφιότητες μερικές ταινίες που έμειναν στην ιστορία του κινηματογράφου ως κλασικές, όπου τη μουσική τους την υπέγραφαν βαριά ονόματα: “Αραβικές Νύχτες” (Frank Skinner), το τέταρτο μεγάλου μήκους καρτούν της Ντίσνεϋ “Μπάμπι” (Frank Churchill και Edward Plumb), “Ο Μαύρος Κύκνος” (Alfred Newman), “Κορσικανοί Αδελφοί” (Dmitri Tiomkin), “Ο Χρυσοθήρας” (στην επανέκδοση της βωβής ταινίας του 1925 τη μουσική υπογράφει ο Max Terr, ενώ στην πρωτότυπη ο ίδιος ο Τσάρλι Τσάπλιν), “Το Βιβλίο της Ζούγκλας” (Miklós Rózsa) και το γουέστερν “Silver Queen” (Victor Young).
Ας κάνουμε, παρενθετικά, ιδιαίτερη μνεία στον "Χρυσοθήρα" (Goldrush). Την πρώτη ταινία του βωβού κινηματογράφου, πάνω στην οποία γράφτηκε και ενσωματώθηκε νέα μουσική μπάντα στην επανέκδοσή της και η οποία λειτούργησε σαν υπόδειγμα για να επαναληφθεί κάτι παρόμοιο κα στο μέλλον. Για παράδειγμα μια από τις επικές ταινίες-μαμούθ του βωβού κινηματογράφου, η "Μισαλοδοξία" (Intolerance, 1916) του Γκρίφφιθ επενδύθηκε με εκπληκτική μουσική από τον Κάρλ Ντέιβις το 1990.


Στην κατηγορία των μιούζικαλ το αγαλματίδιο πήγε στη μουσική των Ray Heindorf και Heinz Roemled για την ταινία “Yankee Doodle Dandy”, με τον Τζέιμς Κάγκνεϋ, που παίχτηκε στην Ελλάδα με τον τίτλο “Ο Ουρανός της δόξας”.
Το μοτίβο του μουσικού θέματος είναι ελαφριά διασκευή του γνωστού ομότιτλου αμερικανικού πατριωτικού τραγουδιού από την εποχή του Πολέμου για την Ανεξαρτησία των Αποικιών της Βόρειας Αμερικής. Οι ΗΠΑ είχαν μπει ήδη στον Πόλεμο, επίσημα με το μέρος των Συμμάχων από τον Δεκέμβριο του 1941 και τα πατριωτικά τραγούδια, έστω διασκευασμένα σε μιούζικαλ, ανύψωναν το ηθικό... Κάτι ανάλογο με τις δικές μας πολειμικές επιθεωρήσεις του '40.

Κείμενο: Γιώργος Βλάχος

Η αναδρομή συνεχίζεται... Για αυτό μείνετε συντονισμένοι... Το είπαμε!..

3 σχόλια:

  1. περπάτησα στα μουσικά μονοπάτια αξέχαστων φιλμ, υπέροχων φωνών, έμαθα τους μουσικούς, τους καταπληκτικούς αυτούς καλλιτεχνες, μέσα από κείμενα εμπεριστατωμένης έρευνας, που σίγουρα τα αποθηκεύει κανείς μπροστά μπροστά στο on line πρωτο ραφι της καλλιτεχνικής βιβλιοθήκης του, ώστε να φαίνεται σε πρωτη ζήτηση. στο περπάτημα πιλοφορούσα, όταν η μουσική του Νορθ με τύλιξε και έσφιξα την εσάρπα μου σφιχτά στους γυμνούς μου ώμους ως Μπλανς Ντιμπουά, βλεποντας να πλησιάζει το "λεωφορείο ο πόθος", και κείνη τη στιγμή εβγαλα το καπέλο ενθουσιασμένη για όσα άκουσα και διάβασα σ' αυτόν που δούλεψε και σκέφτηκε να τα αναρτήσει!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Δεν είναι ανάγκη να μας θυμίζεις πως είσαι...προιστορικός,Γεώργιε,τώρα κατάλαβα γιατι ονόμασες το μπλογκ Δεινο[θη]σαυρο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Χε χε χε! Τώρα το κατάλαβες, Νικόλα μου; Το έχω τονίσει κατ' επανάληψη, από μόνος μου κι απορώ πώς και δεν το έχεις εμπεδώσει. Φαίνεται, όμως, ότι δεν κατάλαβες ότι τον Μάριο Λάντσα τον έβαλα ειδικά για σένα! Για να μαθαίνεις!..
    Το αφιέρωμα θα φτάσει και στην εποχή σου... ατίθασο νιάτο! (και πάλι χε χε χε). Μείνε συντονισμένος!

    ΑπάντησηΔιαγραφή