Αναδρομή στα Όσκαρ Μουσικής
Τρίτο μέρος (1951-1960)
Διανύουμε τη δεκαετία του μυθικού κινηματογράφου. Νέα ιερά τέρατα αναδύονται στο χολλυγουντιανό στερέωμα. Τα ατμοσφαιρικά ασπρόμαυρα νουάρ που είχαν δώσει το στίγμα τους στην προηγούμενη δεκαετία. παραχωρούν τη θέση τους στις χρωματιστές υπερπαραγωγές ιστορικής και μη περιπέτειας με τους χιλιάδες κομπάρσους, τα ντεκόρ άλλων εποχών, στο "Tεχνικολόρ", στο "Σινεμασκόπ", στο "Σινεράμα" και δειλά, καθώς τελειώνει η δεκαετία στον στερεωφονικό ήχο. Η μουσική επένδυση των ταινιών προσαρμόζεται στις νέες τάσεις από συνθέτες που είχαν δώσει ήδη δείγματα ότι δοκίμαζαν να φέρουν τη μουσική τους σε ισοδύναμο επίπεδο με την εικόνα. Κι εφόσον η εικόνα γινόταν όλο και περισσότερο εντυπωσιακή και πανοραμική, άλλο τόσο και η μουσική διεκδικούσε μεγαλύτερο μερίδιο στην ταυτότητα της ταινίας. Στο οπλοστάσιό της η κινηματογραφική μουσική απέκτησε και ένα πλεονέκτημα σε σχέση με την εικόνα. Μέσω του δίσκου μπορούσε να αναπαραχθεί σε εκατομμύρια αντίτυπα για ιδιωτική ακρόαση, πράγμα που τότε δεν ήταν εύκολο για την εικόνα, τουλάχιστον για τις πλατειές μάζες. Η βιομηχανία των soundtracks από αυτή τη δεκαετία αρχίζει να κερδίζει πόντους στην αγορά του δίσκου. Αναπαρήγαγε, τουλάχιστον ηχητικά, κατ' οίκον τις μεγάλες κινηματογραφικές ταινίες.
Στη σύνθεση ενός μουσικού score οι συνθέτες είχαν και τούτο στο νου τους: οι μουσικές τους συνθέσεις να στέκουν και αυτόνομα, δίχως την απαραίτητη οπτική εξήγηση. Φάνηκε καθαρά από τις ταινίες που έφταναν ίσαμε τις υποψηφιότητες για Όσκαρ, χωρίς τούτο να σημαίνει ότι κάτι τέτοιο δεν είχε φανεί και από προηγούμενα, τουλάχιστον στις επικές ταινίες της προηγούμενης δεκαετίας.
Καλή ακρόαση....
1951
Στην 24η βραδιά απονομής των Όσκαρ από καταβολής του θεσμού ανάμεσα στις πέντε ταινίες που διεκδίκησαν το αγαλματίδιο για την πρωτότυπη μουσική επένδυση σε κινηματογραφική ταινία στην κατηγορία δράμα/κωμωδία επικράτησε η μουσική του Frank Waxman για την ταινία “A Place in the Sun” (Μια Θέση στον Ήλιο) του George Stevens με τον Μοντγκόμερυ Κλιφτ και την Ελίζαμπεθ Ταίηλορ. Η ταινία απέσπασε συνολικά έξι Όσκαρ από τα εννέα που διεκδικούσε συνολικά.
Οι θρησκευτικές επικές υπερπαραγωγές “Δαβίδ και Βισθεβά” και “Κβο Βάντις” με μουσική του Άλφρεντ Νιούμαν και του Μίκλος Ρόζα αντίστοιχα ήταν οι δύο από τις διεκδικήτριες του βραβείου ταινίες, ενώ οι πολύ σημαντικές “O θάνατος του εμποράκου” και το “Λεωφορείον ο Πόθος” ήταν οι υπόλοιπες δύο.
Στην κατηγορία “Μιούζικαλ” το φαβορί προβλεπόταν μάλλον εύκολα: "An American in Paris" σε σκηνοθεσία του Βίντσεντ Μινέλλι και πρόσθετη μουσική των Jonny Green Saul Chaplin στο ομότιτλο πασίγνωστο συμφωνικό ποίημα του George Gershwin “Ένας Αμερικανός στο Παρίσι” (1928).
Η ταινία είχε γυριστεί εξ ολοκλήρου στο Παρίσι με τον Τζην Κέλλυ στον πιο διάσημο ρόλο της καριέρας του και τη Λέσλι Καρόν. Το μπαλέτο και μόνον αυτό στην κεντρική χορογραφία της ταινίας από τον Τζην Κέλλυ, που την εκτελεί μαζί με την Λέσλι Καρόν, διάρκειας 16 λεπτών είχε στοιχίσει στην παραγωγό εταιρεία “MGM” 500.000 δολάρια εκείνη την εποχή!.. Από τα οκτώ Όσκαρ της κατηγορίας “μιούζικαλ” που διεκδικούσε πήρε τα έξι.
Ο Τζην Κέλλυ χορογραφεί τον θεϊκό Γκέρσουιν
Ανάμεσα στα υπόλοιπα τέσσερα υποψήφια για Όσκαρ μουσικής επένδυσης μιούζικαλ της χρονιάς ήταν ένα ακόμα καρτούν της Ντίσνεϋ· “Η Αλίκη στη χώρα τω θαυμάτων” σε μουσική του Όλιβερ Γουάλλας, όπως επίσης με τον ίδιο συνθέτη, και η “Σταχτοπούτα” την προηγούμενη χρονιά.
Στην κατηγορία για το καλύτερο τραγούδι το Όσκαρ δόθηκε στη σύνθεση “In the Cool, Cool, Cool of the Evening” των Hoagy Carmichael (μουσική) και Johnny Mercel (στίχοι). Το τραγούδι ακούστηκε στην ταινία «Here comes the Groom” (Παντρεύουν τον πατέρα μου) του Φρανκ Κάπρα.
Το ερμήνευσαν οι Μπινγκ Κρόσμπυ και Τζέιν Γουίμαν
1952
Ύστερα από έξι υποψηφιότητες από το 1937 χωρίς να κερδίσει το Όσκαρ μουσικής ένας από τους κορυφαίους μουσικοσυνθέτες του Χόλλυγουντ και ταυτόχρονα καινοτόμος στην ενορχήστρωση των μουσικών θεμάτων του, ο ρωσικής καταγωγής Dmitri Tiomkin κέρδισε το πρώτο του αγαλματάκι και μάλιστα δυο φορές με τη μουσική του στο αξέχαστο γουέστερν “Highnoon” (Απομεσήμερο) που προβλήθηκε στην Ελλάδα με μετάφραση του γαλλικού του τίτλου· “Το τρένο θα σφυρίξει τρεις φορές” του Fred Zinnemann με τον Gary Cooper και την Grace Kelly.
Το δεύτερο Όσκαρ για την ίδια ταινία του απονεμήθηκε στην κατηγορία για το καλύτερο πρωτότυπο τραγούδι ταινίας.
Η επική μουσική του Μίκλος Ρόζα για τον “Ιβανόη” ήταν η κυριότερη ανταγωνίστριά του ταινία στην κατηγορία. Ο Dinó, ειλικρινά, δεν ξέρει σε ποια από τις δύο θα απένεμε ο ίδιος το Όσκαρ καλύτερης μουσικής!
Στην κατηγορία του μιούζικαλ ο Alfred Newman κέρδισε ένα ακόμα Όσκαρ για τη μουσική του στην ταινία “With a song in my Heart” ("Σε έχω κλείσει στην καρδιά μου" το είπαν στην ελληνική προβολή του) του Γουόλτερ Λανγκ με τη Susan Hayward. Η ταινία διηγείται τη ζωή της ηθοποιού και τραγουδίστριας Jane Froman.
Ανάμεσα στις υπόλοιπες υποψηφιότητες, ξεχωρίζουμε τα μιούζικαλ “Χανς Κρίστιαν Άντερσεν” σε μουσική του Walter Scharf, όπου ο ανεπανάληπτος Ντάνυ Καίη υποδύεται τον μεγάλο Δανό παραμυθά σε μια υπέροχη ταινία για παιδιά (όλων των ηλικιών). Ξεχωρίζουμε φυσικά και το μιούζικαλ “Singin’ in the Rain” με τον Τζην Κέλλυ σε μουσική του Lennie Hayton, απλώς γιατί είναι το εμβληματικό “Τραγουδώντας στη Βροχή”.
Να μην πάρουμε μια γεύση;
Πρώτα από τον Άντερσεν
Στο σκέλος των μουσικών Όσκαρ για το καλύτερο πρωτότυπο τραγούδι ταινίας το Όσκαρ πήγε για δεύτερη φορά μέσα στην ίδια χρονιά στον Τιόμκιν, που το μοιράστηκε με τον στιχουργό Ned Washington για την μπαλάντα των τίτλων στην ταινία Highnoon ή γνωστότερη ως “Do not forsake me O my darling”. Το μοτίβο της μπαλάντας επαναλαμβάνεται σε πολλά σημεία της μουσικής επένδυσης και είναι έως σήμερα ένα από τα πιο γνωστά και δημοφιλή γουέστερν μουσικά θέματα.
1953
Στην ταινία “Lili” του Charles Walters πήγε το Όσκαρ για τη μουσική επένδυσή της από τον Bronislaw Kaper. Είναι αξιοπερίεργα τα κριτήρια με τα οποία επιλέχθηκε η μουσική αυτής της ταινίας στο σύνολό της, ενώ το τραγούδι “Hi-Lili, Hi-Lo” που τραγουδάνε ντουέτο η Λέσλι Καρόν και ο Μελ Φερέρ, που έγινε επιτυχία, με τελευταία επίσημα καταγεγραμμένη ηχογράφησή του το 1996, δηλαδή 43 χρόνια μετά την πρώτη του εκτέλεση και καμιά 20αριά άλλες ενδιάμεσα, δεν ήταν καν ούτε μέσα στις υποψηφιότητες για το Όσκαρ καλύτερου τραγουδιού της χρονιάς.
Από την άλλη μεριά το σχετικό Όσκαρ διεκδικήθηκε από τους Morris Stolloff-George Dunning για τη μουσική τους στη μνημειακή ταινία “From here to Eternity” (Όσο υπάρχουν άνθρωποι), τον Miklós Rózsa για την ταινία “Ιούλιος Καίσαρ” και τον Hugo Friedhofer για την επική του μουσική στην ταινία “Above and Beyond” (Σε μυστική αποστολή).
H “Lili” ήταν υποψήφια επίσης, για πέντε ακόμα Όσκαρ και αργότερα διασκευάστηκε για το θέατρο με τίτλο “Carnival”.
Αλλά, το Dino’s music score Award goes to “Above and Beyond”Στην κατηγορία του Μιούζικαλ ο Alfred Newman κέρδισε ένα ακόμα Όσκαρ για τη μουσική του στην ταινία του Walter Lang “Call me Madam” ("Οι γυναίκες είναι οι καλύτεροι διπλωμάτες", σύμφωνα με τον τίτλο της ταινίας στην ελληνική καριέρα της). Τα τραγούδια της ταινίας, που ήταν προσαρμογή θεατρικού μιούζικαλ, είχαν γραφεί από τον Irving Berlin για τη θεατρική παράσταση (αυτός προβάλλεται στο διαφημιστικό πόστερ).
Το Όσκαρ καλύτερου πρωτότυπου τραγουδιού δόθηκε στους Sammy Fain (μουσική) και Paul-Francis Webster (στίχοι) για το τραγούδι τους “Secret Love” ερμηνευμένο από την Doris Day στο μιούζικαλ “Calamity Jane” (Η Γυναίκα με το μαστίγιο), που ήταν ανάμεσα στα υποψήφια για το Όσκαρ στην κατηγορία των μιούζικαλ σε μουσική του Ray Heindorf. “Χτυπημένο” σε δίσκο, με την ίδια ερμηνεύτρια, έγινε επιτυχία και παράμεινε στην κορυφή του chart του Billboard για μερικές εβδομάδες το 1954.
1954
Η ταινία “The High and the Mighty” (παίχτηκε στην Ελλάδα με τον τίτλο: “Όταν σημάνει η ώρα”) ήταν μια ταινία από το είδος εκείνο που λέγεται “ταινία καταστροφής”, όπως π.χ. το μετά 20 έτη φιλμ “Airport” μεγάλο μέρος της οποίας γυρίστηκε μέσα σε ένα στρατιωτικό μεταγωγικό αεροπλάνο “Ντακότα” του 1942, συνεπώς συμπρωταγωνιστούσε κι αυτό μαζί με τον Τζων Γουαίην.
Η μουσική του από τον Ντμίτρι Τιόμκιν απέσπασε το Όσκαρ, ενώ το τραγούδι των τίτλων είχε θέσει υποψηφιότητα και στην κατηγορία για το καλύτερο πρωτότυπο τραγούδι ταινίας. Ταυτόχρονα έγινε και επιτυχία στα “τσαρτς” για αρκετές βδομάδες με τίτλο “The Whistling Song”.
Στην κατηγορία των μιούζικαλ η σύμφωνη άποψη της επιτροπής απονομής βραβείων Όσκαρ και Dinó υπήρξε απόλυτη! Το αντικείμενο της σύμφωνης γνώμης λέγεται: “Seven Brides for Seven Brothers” (Επτά νύφες για επτά αδέλφια) σε σκηνοθεσία του Stanley Donen, μουσική διεύθυνση από τον Adolph Deutch που πήρε και το Όσκαρ, ενώ τα τραγούδια είχαν γραφεί από τους Gene de Paul και Saul Chaplin. Απόδειξη του μουσικού αισθητήριου (!) του Dinó, είναι ότι μόλις μέσα στη δεκαετία του ’00 καταξιώθηκε με διακρίσεις που λίγες ταινίες έχουν στο παλμαρέ τους: Ψηφίστηκε στην Αγγλία ως το “νούμερο 1 θεμελιώδες μιούζικαλ”, 8o στα δέκα top musicals, το 2004 καταχωρίστηκε στις κινηματογραφικές ταινίες διατήρησης ως πολιτιστική κληρονομιά από το United States
National Film Registry, το 2006 κατατάχτηκε στην 21η θέση των καλυτέρων μιούζικαλ όλων των εποχών από Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογραφίας και το 2008 το έγκυρο περιοδικό για τη βιομηχανία του κινηματογραφικού θεάματος, το Empire, το κατέταξε στην 464η θέση των καλυτέρων ταινιών της παγκόσμιας παραγωγής όλων των εποχών, ενώ το 1982 έγινε και σήριαλ στην αμερικανική TV.
Στην κατηγορία για το καλύτερο πρωτότυπο τραγούδι το Όσκαρ πήγε στους Jule Styn για τη μουσική και στον Sammy Cahn για τους στίχους του τραγουδιού “Three Coins in the Fountain” της ομότιτλης ταινίας του Jean Negulesco, που στην Ελλάδα προβλήθηκε με τον τίτλο “Πιστεύουμε στον Έρωτα”.
1955Με την μουσική επένδυση στην ταινία “Love Is a Many-Splendored Thing” ("Έκσταση και Πάθος", αλά ελληνική τιτλογραφία) του Henry King, ο Alfred Newman κέρδισε το πέμπτο του Όσκαρ σε κάποια από τις κατηγορίες απονομής, αλλά το τραγούδι των τίτλων ήταν του Sammy Fain, o οποίος πήρε κι αυτός Όσκαρ στην κατηγορία για το καλύτερο πρωτότυπο τραγούδι. Από τα πιο γνωστά ρομαντικά τραγούδια. Το παραθέτουμε σε δυο εκτελέσεις. Από τη μουσική των τίτλων και σε νεότερη σε στυλ καραόκε εκτέλεση.
Ένα από τα πιο διάσημα μιούζικαλ στην ιστορία του κινηματογράφου το “Oklahoma” του Fred Zinnemann κέρδισε το Όσκαρ καλύτερης μουσικής στην κατηγορία των μιούζικαλ, χάρη στις συνθέσεις των Robert Russell Bennett, Jay Blackton, και Adolph Deutsch. Η κινηματογραφική ταινία βασίστηκε στο ομότιτλο θεατρικό μιούζικαλ του 1943 των Richard Rogers και Oscar Hammerstein jr.
1956
Η απονομή Όσκαρ για την καλύτερη μουσική επένδυση στην κατηγορία δραματικών/κωμικών ταινιών στον Victor Young για τη μουσική του στην ταινία “Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 μέρες” του Μάικλ Άντερσον, ήρθε για τον Γιανγκ μεταθανάτια.
Η ταινία κέρδισε συνολικά πέντε από τα οκτώ Όσκαρ που διεκδικούσε.
Αξίζει, ωστόσο να πάρετε και μια γεύση από την “Αναστασία” σε μουσική του Νιούμαν
και από την ταινία “Ο Γίγας” σε μουσική του Τιόμκιν
Αμφότερες συνυποψήφιες στα Όσκαρ μουσικής του 1956.
 |
| Στο εξώφυλλο της κασετίνας από την πρώτη έκδοση του soundtrack της ται- νίας, όπου δεν αναφέρονται οι βραβευ- μένοι Όσκαρ συνθέτες-ενορχηστρωτές, αλλά οι αυθεντικοί δημιουργοί. (αρχείο: Γ. Βλάχος) |
Ένα μιούζικαλ δημοφιλέστατο -που βλέπεται ευχάριστα και από μη θιασώτες του είδους- το οποίο γνωρίζει αλλεπάλληλες επανεκδόσεις το “The King and I” ("Ο βασιλιάς κι Εγώ") με τον Γιούλ Μπρύνερ στον ρόλο του βασιλιά του Σιάμ στα 1860 και την Ντέμπορα Κερρ, ήταν αυτό που χάρη στη μουσική του Alfred Newman και Ken Darby κέρδισε το ένα από τα πέντε Όσκαρ του. Να σημειωθεί ότι το Όσκαρ μουσικής δόθηκε σε αυτούς για τιςπροσθήκες τους και για την ενορχήστρωση στην προγενέστερη μουσική του Ρίτσαρντ Ρότζερς, από το θεατρικό μιούζικαλ από το οποίο έγινε η κινηματογραφική του μεταφορά.
Καλύτερο πρωτότυπο τραγούδι κινηματογραφικής ταινίας αναδείχθηκε το τραγούδι “Que Sera, Sera” των Jay Livingston (μουσική) και Ray Evans (στίχοι), που ερμηνεύτηκε από την Doris Day στην ταινία του Χίτσκοκ “Ο Άνθρωπος που ήξερε πολλά”.“Que Sera, Sera” πάει να πει “Ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει” στα γαλλικά και είναι ο μοναδικός στίχος του στα γαλλικά, ενώ ολόκληρο το τραγούδι έχει αγγλικούς στίχους. Εξαιρετικά δημοφιλές σε παγκόσμια κλίμακα τραγούδι, σκαρφάλωσε στην πρώτη θέση αμερικάνικων και αγγλικών τσαρτς και συνεχίζει να ακούγεται ακόμα, ενώ είχε χρησιμοποιηθεί και ως μουσικό σήμα στο τηλεοπτικό σόου της Ντόρις Νταίη (1968-1973). Ας μην πούμε περισσότερα, είναι ένα από τα τραγούδια που κάποια στιγμή ο Dino θα σας διηγηθεί την ιστορία του, πώς φτιάχτηκε και τι ακριβώς λένε τα χαριτωμένα λόγια του τραγουδιού. Απλώς τώρα ακροαστείτε το!... Είναι πα-νέ-μορ-φο!!!
1957
Ποιος δεν έχει σφυρίξει έστω και φάλτσα, έστω και μια φορά τη μουσική από το εμβατήριο της ταινίας “Η Γέφυρα του Ποταμού Κβάι”; Ποιος δεν έχει συγκινηθεί με το γκρο πλαν των ποδιών των αιχμαλώτων Άγγλων, που το σφυρίζουν για να δείξουν το υψηλό ηθικό τους καθώς βαδίζουν σε σχηματισμό και βηματισμό παρέλασης σχεδόν ξυπόλυτοι στην αυλή του γιαπωνέζικου στρατοπέδου στην Μπούρμα; Ε, ναι! Η “Γέφυρα του ποταμού Κβάι” του David Lean πήρε το Όσκαρ μουσικής χάρη στη σύνθεση του Malcolm Arnolnd της οποίας το πιο αναγνωρίσιμο θέμα είναι το εμβατήριο. Κι όμως. Αυτή η εμβατηριακή σύνθεση, με τίτλο στο εξώφυλλο του soundtrack “The march of Colonel Bogey” δεν είναι πρωτότυπη. Είχε γραφεί το 1914 από τον αρχιμουσικό της βρετανικής στρατιωτικής μπάντας Kenneth J. Alford (ψευδώνυμο του Frederick J. Ricketts).
Ανάμεσα στις υποψήφιες ταινίες για το Όσκαρ μουσικής στην κατηγορία δράμα/κωμωδία ήταν και η ταινία του Jean Negulesco “Το παιδί και το δελφίνι” με συνθέτη τον Hugo Friedhofer. Η ταινία, όπου πρωταγωνιστούσε η Σοφία Λόρεν και ο Άλαν Λαντ είχε γυριστεί στην Ύδρα και το τραγούδι στους τίτλους και όχι μόνο (επαναλαμβάνεται το μοτίβο του σε ολόκληρη ην ταινία) είναι του Τάκη Μωράκη σε στίχους του Γ. Φερμάνογλου. ΟΦριντχόφερ απλώς το ενσωμάτωσε στο score του με αγγλικούς στίχους του Πωλ Φράνσις Γουέμπστερ.
Με τους αυθεντικούς ελληνικούς στίχους του ερμηνεύεται μέσα στην ταινία σε ντουέτο από τη Σοφία Λόρεν και τον Τώνη Μαρούδα, όπου η πανέμορφη Ιταλίδα σταρ τραγουδάει πραγατικά στα ελληνικά. Δεν ντουμπλάρεται!.
Στο πρώτο link είναι ολόκληρη η ταινία με το ντοκουμέντο της ελληνικής συνθετικής συμμετοχής στο χρονικό σημείο 3 λεπτά και 14’’, ενώ στο δεύτερο (μόνον ηχητικά σε μεταγενέστερη εκτέλεση στούντιο) το τρυφερό ερμηνευτικό ντουέτο Λόρεν-Μαρούδα.Το ντουέτο στο link με ολόκληρη την ταινία βρίσκεται στο 58ο λεπτό και μετά. Γενικά αξίζει να δει κανένας ολόκληρη την ταινία για τις εκπληκτικές υποβρύχιες λήψεις της (που γίνονται συναρπαστικές χάρη στη Σοφία Λόρεν) και για τις σκηνές με ελληνικούς χορούς που δείχνουν ομορφότεροι καθώς τους χορεύει σαν γνήσια Ελληνίδα η Λόρεν.
Αναρωτιέται κανένας: μα ούτε σαν υποψηφιότητα στο σκέλος των μουσικών Όσκαρ για το καλύτερο τραγούδι; Υπήρχαν άραγε καλύτερα;
Στην κατηγορία Μιούζικαλ δεν δόθηκε Όσκαρ. Ούτε αναφέρονται υποψηφιότητες.
Το τραγούδι “All the Way” από την ταινία “The Joker is Wild” (Ο Χαρτοπαίκτης τραγουδιστής) του Τσαρλς Βίντορ, κρίθηκε ως το πιο άξιο να του απονεμηθεί το Όσκαρ τραγουδιού. Η μελωδία ήταν του Jimmy van Heusen και οι στίχοι του Sammy Cahn. Ερμηνευόταν από τον Φρανκ Σινάτρα, "the Voice", που λένε!...
Ας το ακούσουμε:
Θα θεωρηθεί υπερβολή και προκατάληψη για αδικία, αν συγκρίνουμε αυτό το τραγούδι τύπου“roof garden restaurant music american style”, έστω και αν ερμηνεύεται από τον Σινάτρα, με το “Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη” ακόμα και στην βερσιόν με τους αγγλικούς στίχους που δεν έχουν σχέση με τους ελληνικούς;
1958
Ένα ακόμα Όσκαρ, το τρίτο, για τον Ντμίτρι Τιόμκιν για τη μουσική του στην ταινία του John Sturges “The Old Man and the Sea” (Ο Γέρος και η Θάλασσα), από την ομώνυμη νουβέλα του Έρνεστ Χέμινγουαίη με τον Σπένσερ Τρέισυ.
Δεν βρέθηκαν τρέιλερς της ταινίας με αντιπροσωπευτική μουσική επένδυση.
Η “Gigi” είναι από τα μιούζικαλ που έχουν γράψει την ιστορία του είδους στον αμερικανικό κινηματογράφο. Σε σκηνοθεσία του Vicente Minelli η ταινία ήταν υποψήφια για δέκα Όσκαρ. Τα πήρε και τα δέκα! Το ρεκόρ των περισσοτέρων Όσκαρ στην ιστορία του θεσμού βάστηξε μόλις ένα χρόνο. Μέχρι την επόμενη απονομή, όπου ο Μπεν Χουρ” τα σάρωσε όλα. Ανάμεσα στα απονεμηθέντα Όσκαρ ήταν κι αυτό για τη μουσική, γραμμένη από τον Frenterik Loewe και ενρχήστρωση από τον Αντρέ Πρεβέν. Στο ρόλο της Gigi χορεύει και τραγουδάει η Leslie Caron πλαισιωμένη από τους συμπατριώτες της Μωρίς Σεβαλιέ και Λουί Ζουρντάν. Η υπόθεση εκτυλίσσεται στο Παρίσι.που φαίνεται ότι σαν loction εμπνέει για Όσκαρ!
Στην κατηγορία για το καλύτερο πρωτότυπο τραγούδι η “Gigi” με το ομώνυμο τραγούδι πήρε και αυτό το Όσκαρ.
1959
“Ben Hur”! Η σκηνοθετημένη από τον Γουίλιαμ Γουάλιερ ταινία είναι ορισμός της επικής επιτυχημένης από κάθε άποψη υπερπαραγωγής. Τα 11 Όσκαρ που πήρε είναι ρεκόρ ακατάρριπτο. Υποψήφια για 12 Όσκαρ πήρε τα 11! Ισοφαρίστηκε σε απονομές το 1997 από τον “Τιτανικό” που ήταν ωστόσο υποψήφιο για 14! Ειδικά για το Όσκαρ που κέρδισε στη μουσική το οφείλει στην μνημειακή μουσική του Μίκλος Ρόζα (το τίτο Όσκαρ της καριέρας του), που για τα 15 τουλάχιστον επόμενα χρόνια επέδρασε καταλυτικά στο μουσικό ύφος των επικών και μη ταινιών, ενώ παραμένει το μεγαλύτερο σε διάρκεια soundtrack στην ιστορία του κινηματογράφου (περίπου τρεις ώρες)., Φυσικά δεν μπήκε όλο το έργο στην ταινία, με συνέπεια να κυκλοφορήσουν τρεις διαφορετικές εκδοχές: Μία με τη μουσική της ταινίας, μία με ολόκληρο το έργο σε δύο LP και μια τρίτη σε ενορχήστρωση σουίτας που συμπεριλαμβάνει όλα τα μουσικά θέματα σε περίληψη. Έως το 2001 ήταν το μοναδικό μουσικό score επικής ταινίας με θέμα την αρχαιότητα ή τον μεσαίωνα που κέρδισε Όσκαρ.
Θέματα όπως η εισαγωγή, η είσοδος στη Ρώμη, η παρέλαση των αρματοδρόμων κλπ στέκουν και από μόνα τους σαν συμφωνικά ποιήματα κλασικής μουσικής. Για να εμπνευστεί τα μουσικά του μοτίβα ο Ρόζα μελέτησε την ρωμαϊκή και ελληνική μουσική της εποχής (από όσες υπάρχουσες προσβάσιμες πηγές) δίνοντας ένα ύφος που συνδύαζε το αρχαϊκό με το μοντέρνο. Τη 100μελή συμφωνική ορχήστρα της MGM τη διεύθυνε ο ίδιος κατορθώνοντας να εγγράψει την κολοσσιαία σε διάρκεια μουσική μπάντα σε 72 μόλις εργάσιμες ώρες.
κλπ κλπ (για άλλη φορά)
Η ταινία που κέρδισε το Όσκαρ στην κατηγορία των μιούζικαλ δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις: “Porgy and Bess”, η όπερα του George Gershwin μεταφερμένη στον κινηματογράφο από τον Όττο Πρέμινγκερ και μουσική προσαρμογή από τον Andre Previn και τον Ken Darby, που μοιράστηκαν το Όσκαρ, απόντος από 25ετίας του Γκέρσουιν!
Summertime: το πιο γνωστό μουσικό θέμα της όπερας:
Το τραγούδι High Hopes από την κωμωδία “A hole in the head” του Φρανκ Κάπρα, με τον Φρανκ Σινάτρα να το ερμηνεύει, κέρδισε το αγαλματίδιο στην κατηγορία καλύτερο πρωτότυπο τραγούδι. Η μουσική ήταν του Jimmy van Hoesen και οι στίχοι του Sammy Cahn.1960
Μουσική επένδυση η μια καλύτερη από την άλλη από τις πέντε υποψήφιες για το Όσκαρ μουσικής στην κατηγορία δράμα/κωμωδία και, τουλάχιστον, οι τέσσαρες από αυτές είχαν μουσική πασίγνωστη που ακούγεται στα ερτζιανά αρκετά συχνά.
Επικράτησε η μουσική του Ernest Gold για την ταινία “Exodus” του Otto Preminger με πρωταγωνιστή τον Πωλ Νιούμαν, έστω και αν η επιλογή βασίστηκε μόνο στο θέμα των τίτλων, αυτό αρκεί για το Όσκαρ μουσικής. Αξέχαστο!.. “Έξοδος” είναι το όνομα του πλοίου που μεταφέρει Εβραίους σιωνιστές της διασποράς στο νεοϊδρυθέν κράτος του Ισραήλ.
Το κύριο μουσικό θέμα της ταινίας ενέπνευσε πολλούς ερμηνευτές να το συμπεριλάβουν στο ρεπερτόριό τους διασκευάζοντάς το ανάλογα. Μερικές από τις πιο αξιοσημείωτες διασκευές και ερμηνείες του είναι του τζαζίστα Eddie Harris για σαξόφωνο, η χορευτική εκδοχή από την ορχήστρα Mantovani, οι με στίχους ερμηνείες των Peter Nero, Connie Francis, Dupress, της Edith Piaf με γαλλικούς στίχους, του κλασικού πιανίστα Maksim Mrvica, μια διασκευή σε νέγρικο Gospel, ενώ έχει περάσει ακόμα και σε μουσική hip-hop! κλπ.
Θα ήταν παράληψη να μην αναφερθούμε και στη μουσική των υπολοίπων υποψηφίων για το Όσκαρ μουσικής στην κατηγορία δράμα/κωμωδία. Μεγάλο μέρος της φήμης τους ως ταινίες το οφείλουν στη μουσική τους.
“Alamo”: Τη μουσική του Dmitri Tiomkin την χαρακτηρίζουν κυρίως δύο μουσικά θέματα. Η μπαλάντα από το “High noon” και η μπαλάντα του “Alamo” “Green leaves of Summer” σε στίχους του Πωλ-Φράνσις Γουέμπστερ. Ειδικά το δεύτερο πρόκειται για μια τρυφερή σχεδόν ερωτική μπαλάντα στο επίκεντρο μιας επικής ταινίας, που τραγουδήθηκε από τροβαδούρους όπως ο Πωλ Άνκα, ο Φράνκυ Λέιν, οι 4 Μπράδερς και χορεύτηκε από εφήβους σε εκατομμύρια πάρτυ ανά τον κόσμο. Ολόκληρο το soundtrack επανεκδόθηκε το 2010 συμπληρωμένο και με κομμάτια που δεν είχαν μπει στο αρχικό LP.
Τα υπόλοιπα του Άλαμο μαζεμένα σε ειδικό αφιέρωμα.
“Και οι 7 ήταν υπέροχοι” με μουσική του Έλμερ Μπερνστάιν. Το κύριο θέμα. Διευθύνει ο ίδιος ο συνθέτης
“Σπάρτακος” του Άλεξ Νορθ, το κύριο μουσικό θέμα
Στο σκέλος των Όσκαρ Μουσικής για μιούζικαλ η ταινία “Song without End” ("Φραντζ Λιστ", ο ελληνικός τίτλος) ήταν αυτή στην οποία πήγε το Όσκαρ Μουσικής και ειδικά στους Morris Stoloff (μουσική) και Harry Sukman (στίχοι). Αν ζούσε και ο μεγάλος Ούγγρος συνθέτης και πιανίστας Φραντζ Λιστ, του οποίου τη ζωή βιογραφεί η ταινία, θα δικαιούταν κι αυτός μερτικό από το Όσκαρ μιας και η ταινία είναι πλημμυρισμένη από τις μελωδίες του.
Η αλήθεια είναι ο Ντερκ Μπόγκαρντ που υποδύεται τον συνθέτη δεν του φέρνει και πολύ, αλλά θα πρέπει να ομολογήσουμε ότι την 2η ουγγρική ραψωδία για πιάνο, ένα κομμάτι δύσκολο, ακόμα και για βιρτουόζους του πιάνου, δείχνει να την εκτελεί με “βιρτουοζιτέ” φθασμένου πιανίστα και μάλλον χωρίς να κάνει λάθη στον συγχρονισμό του play back.Το κομμάτι είχε ερμηνευτεί στην πραγματικότητα από τον μεγάλο Κουβανό πιανίστα Χόρχε Μπόλετ (1914-1990).
Άρωμα ελληνικό είχε το Όσκαρ για το καλύτερο πρωτότυπο τραγούδι ταινίας. O Μάνος Χατζιδάκις με τα “Παιδιά του Πειραιά” (στίχοι και μουσική) για την ταινία του Ζυλ Ντασέν “Ποτέ την Κυριακή” έφερε στην Ελλάδα το πρώτο της Όσκαρ, τρία χρόνια μετά αφότου ο Τάκης Μωράκης είχε αδικηθεί κατάφορα με το “Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη” σε μια άλλη ταινία που είχε σχέση με Ελλάδα κι όχι μόνο σαν location.
“Τα παιδιά του Πειραιά” που ερμήνευσε στην ταινία η Μελίνα Μερκούρη είναι το πιο γνωστό ελληνικό τραγούδι στα πέρατα του κόσμου και έχει διασκευαστεί μελωδικά και με άλλους στίχους από εκατοντάδες αλλοδαπούς ερμηνευτές.
Έχουν καταγραφεί διασκευές του και ερμηνείες στις εξής γλώσσες: ιταλικά, γαλλικά, γερμανικά, γιντίς (εβραϊκά της Ευρώπης), τσέχικα, ισπανικά, σέρβικα, κροατικά, σλοβένικα, αγγλικά, ολλανδικά κινέζικα (καντονέζικα, αλλά και μανδαρίνικα) και πολωνικά. Ενώ ανάμεσα στους καλλιτέχνες που το έχουν ερμηνεύσει, εκτός από αυτούς στην ελληνική γλώσσα είναι και οι: Μπινγκ Κρόσμπυ, Ντόρις Νταίη, Κόννι Φράνσις, Πετούλα Κλαρκ, Νταλιντά, Μίλβα, Νάνα Μούχουρη, Μελίνα Μερκούρη (στα γαλλικά και γερμανικά κι οι δυο) και η Λάλε Άντερσεν η Γερμανίδα τραγουδίστρια που πρώτη έκανε γνωστό το νοσταλγικό “Λιλί Μαρλέν” στη διάρκεια του πολέμου.
Ο εκκεντρικός Μάνος Χαζιδάκις ουδέποτε κατάλαβε τι ήταν αυτό που έκανε το τραγούδι του παγκόσμια επιτυχία και του απέφερε μάλιστα και ένα Όσκαρ, το πρώτο που δινόταν σε μη αμερικάνικη παραγωγή στην κατηγορία του τραγουδιού. Δείχνοντας έμπρακτα το πόσο εκτιμούσε την “επιτυχία” του τοποθέτησε το αγαλματίδιο σε εταζέρα του σπιτιού του στραμμένο να κοιτά τον τοίχο!
Ο μεγάλος παγκόσμιος συνθέτης Μάνος Χατζιδάκις έδωσε αργότερα στον ξένο κινηματογράφο πολύ καλύτερες μελωδίες (π.χ. Μπλου, Sweet Movie, America-America, την αγαπημένη του Dinó μουσική για τον “Λέοντα της Σπάρτης” κλπ, αλλά δεν τιμήθηκε με Όσκαρ για αυτές. Προσωπικά του δίνω δίκιο, αλλά είναι αυτή η αξεπέραστη ερμηνεία της Μελίνας που σε κάνει να λατρέψεις το τραγούδι και ίσως εδώ να βρίσκεται η απάντηση στην απορία του Μάνου, τι να έκανε το τραγούδι του παγκόσμια επιτυχία. Μια Μελίνα-Ίλια στα χνάρια της Μελίνας-Στέλλας, όταν ερμήνευε με πάθος που το ζούσε “Αγάπη που ‘γινες δίκοπο μαχαίρι” πάλι σε μελωδία του Χατζιδάκι.
Είναι και που σαν να “προσεύχεται” με το τραγούδι της μπροστά σε μια φωτογραφία των αυθεντικών, τότε, παιδιών του Πειραιά, γιατί σήμερα το πιο κοντινό στον Πειραιά “παιδί” είναι από την Ισπανία!… Α, ρε Σάββα Θεοδωρίδη ξεχωρίζεις με τη μαύρη στολή σου στην αναμνηστική πόζα της ενδεκάδας. Δεν θα είναι από πριν να αρχίσει κάποιο κυριακάτικο ματς στο Ποδηλατοδρόμιο του “Καραϊσκάκη;”… Αλλά αυτό αφορά μόνο τους Ολυμπιακούς.
Το αφιέρωμα συνεχίζεται με τη δεκαετία 1961-1970... Μείνετε συντονισμένοι
Τόσα ονόματα, τόσοι στίχοι, τόσα έργα, τόσοι ερμηνευτές, τόσες αναμνήσεις.. και οι μουσικές να στολίζουν τόπους, χρόνους, ηθοποιούς... να γλυκαίνουν γλώσσες, καρδιές και έτσι απαλά και τρυφερά να ψιθυρίζεις τις μελωδίες και να έρχονται στο νου εικόνες κινηματογραφικές, εικόνες καταδικές σου, που ‘ταν από πολύ πολύ γλυκές, φιλικές και ευτυχισμένες, μέχρι απογοητευτικές και πονεμένες από.... από τι άλλο παρά τα γινάτια ενός τοξοβόλου, παχουλού μωρού από σαρκασμό φτιαγμένο, που ενώ τα νιάτα θέλουν αποκλειστικότητα και αιωνιότητα ηδονικων στιγμών, αυτό το παχουλό μωρό να ριχνει χωρίς στόχο τα βελάκια του όπου σ’ άλλους δίνει νίκες και χαρές και σ’ άλλους ήττες και μελαγχολίες, όπως ακριβώς και τα τραγούδια των ταινιών νοσταλγικά, ερωτικά, αξέχαστα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤα ονόματά τους αθάνατα όπως και οι μουσικές τους και οι στίχοι τους !! Τιμή σ’ αυτούς και τιμή σ’ αυτόν που τους υμνεί, γράφοντας... γράφοντας... γράφοντας..
Αξέχαστος ο συνονόματός σου Gershwin, οι Α. Pevin & K. Darby, με το εμβατήριό τους, που θες δε θες τόχεις στη γλώσσα.. κι αν πεις για τους J. Livington & Ray Evans έδεσαν τόσο η μουσική και οι στίχοι με το έργο, που έχει αφήσει μεγάλο θαυμαστικό στην κινηματογραφική παραγωγή.
Λοιπόν αυτόν τον υπέροχο Αlfred Newman, δεν τον ήξερα, η αν θέλεις, δεν είχα προσέξει το όνομά του, καθώς επίσης και τον Ντμίτρι Τιομκιν και άλλους... όμως τη μουσική τους δημιουργία την ξέραμε, την αγαπήσαμε και μέχρι σήμερα μας κρατάει υπέροχη συντροφικά.
Πάλις έγραψες, αγαπητέ!!