Πέμπτη 25 Αυγούστου 2011

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ CARL BARKS

Έκτακτη και επίκαιρη εν πλω ανταπόκριση του Dino καθ' οδόν της επιστροφής του.

Στις 25 Αυγούστου του 2000, δηλαδή πριν από 11 χρόνια σαν σήμερα, τα παπιά της Λιμνούπολης ορφάνεψαν. Αυτός που μεγάλωσε την παπιο-οικογένεια και έκανε τα μέλη της δημοφιλή σε όλο τον κόσμο περισσότερο από κάθε άλλον, ο Καρλ Μπαρκς, αποχαιρετούσε τα εγκόσμια στα 99 του χρόνια.
Η αναφορά-αφιέρωμα στον "Παπια-άνθρωπο'' περιορίζεται προς το παρόν στην αναλυτική παρουσίαση της πιο δημοφιλούς από τις περιπέτειες του Ντόναλντ Ντακ που έγραψε ο Μπαρκς, την 32σέλιδη ιστορία "Χαμένοι στις Άνδεις'' και επιφυλασσόμαστε για ολόκληρο το έργο του Μπαρκς σε άμεσο μέλλον, αφού έτσι κι αλλιώς είναι προγραμματισμένο να παρουσιαστεί η εργογραφία του, η πιο σημαντική από όλους τους συνεργάτες της εταιρείας Ντίσνεϋ.
Συμπτωματική ευκαιρία δίνεται από την ανακoίνωση του εκδοτικού οίκου Fantagraphics, ότι αρχίζει εντός των επομένων μηνών την έκδοση των απάντων του Μπαρκς. Πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο project που θα διαρκέσει 15 χρόνια! Στον πρώτο τόμο της σειράς το εξώφυλλο το δίνει η ιστορία "Χαμένοι στις Άνδεις".

                                                 Το έπος των Ducks σε νέα έκδοση
Στο τεύχος του Σεπτεμβρίου το περιοδικό Previews, που παρουσιάζει στις σελίδες του τα κόμικς, που πρόκειται να κυκλοφορήσουν ύστερα από δύ μήνες στις ΗΠΑ, αναγγέλλει την έκδοση του πρώτου τόμου των απάντων του Καρλ Μπαρκς από την Fantagraphics για τον Νοέμβριο 2011.
Δεν είναι η πρώτη φορά που θα κυκλοφορήσουν τα άπαντα του «Παπιάνθρωπου» σε αμερικάνικη έκδοση, ή σε έκδοση άλλης γλώσσας. Ειδικά στις ΗΠΑ είχαν κυκλοφορήσει πριν από καμιά δεκαπενταριά χρόνια περίπου 30 τόμοι, αλλά η εικονογράφησή τους ήταν μόνο ασπρόμαυρη λόγω κόστους. Αν και όχι πλήρης, ήταν ωστόσο η πιο ολοκληρωμένη έως εκείνη τη στιγμή. Η τωρινή έκδοση της Fantagraphics, εταιρεία που έχει πλέον τα δικαιώματα έκδοσης των τίτλων της Ντίσνεϋ, φιλοδοξεί να είναι η πλήρης και προγραμματίζει να ολοκληρωθεί σε 15 χρόνια!
Σε παρένθεση να επισημάνουμε εδώ, ότι η εξαιρετική σε ποιότητα ελληνική έκδοση της Μεγάλης Βιβλιοθήκης του Καρλ Μπαρκς που έχει αρχίσει και εκδίδεται εδώ και δυο χρόνια από τη «Νέα Ακτίνα» κάπου εκεί υπολογίζεται να ολοκληρωθεί, ίσως δε και αργότερα!... Κλείνει η παρένθεση.

 
Ο πρώτος τόμος, που αναμένεται να κυκλοφορήσει τον Νοέμβριο, περιέχει μερικές από τις πιο διάσημες ιστορίες που έγραψε ο Καρλ Μπαρκς μεταξύ 1948 και 1950. Ανάμεσά τους η «Race to the South» και η «Golden Christmas Tree».
Αλλά αυτό που κάνει σημαντικά ενδιαφέροντα τον πρώτο τόμο της σειράς είναι το ότι συμπεριλαμβάνεται σε αυτόν, η καλύτερη ιστορία που έχει γραφεί με ήρωα τον Ντόναλντ, τόσο σύμφωνα με τη γνώμη του ίδιου του δημιουργού της, όσο και των μελετητών του έργου του.
Πρόκειται για την επική 32σέλιδη περιπέτεια «Lost in the Andes» που ο Μπαρκς την παρέδωσε στους εκδότες τον Οκτώβριο του 1948 και είχε δημοσιευτεί τον Απρίλιο του 1949 στο περιοδικό Four Color τεύχος 223 της Dell Publishing Co. Η ιστορία αυτή δίνει και το εξώφυλλο του πρώτου τόμου.
Αξίζει, λοιπόν, τον κόπο να μιλήσουμε για αυτήν την ιστορία.                                     


Το εξώφυλλο της πρώτης αμερικανικής
έκδοσης (1948). Θα ακολουθήσουν αρκε-
τές παραλλαγές του στις επόμενες εκδό-
σεις της περιπέτειας σε τεύχη η άλμπουμ.

Ο ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ Η ΠΛΟΚΗ ΤΟΥ
Σύμφωνα με το σενάριο, που επίσης υπογράφει ο Μπαρκς, ο Ντόναλντ είναι ο βοηθός του βοηθού που βοηθάει τον βοηθό του επιστάτη στο μουσείο Νοτιοαμερικανικής Κουλτούρας και Πολιτισμού. Χάρη σε μια από τις συνηθισμένες γκάφες του αποκαλύπτεται ότι κάποιοι κύβοι άγνωστης προέλευσης και χρήσης δεν είναι απλώς πέτρινοι κύβοι, όπως νομίζεται, αλλά απολιθωμένα κυβικά αβγά, από κάποιο άγνωστο μέρος κάπου στις Άνδεις.
Οργανώνεται επιστημονική αποστολή για να εντοπιστεί ο τόπος προέλευσης των αλλόκοτων αβγών τόσο για επιστημονικούς λόγους όσο και για εμπορικούς.
Από μια σειρά συμπτώσεων αρρωσταίνουν τα σημαίνοντα μέλη της αποστολής και για αυτό αναγκαστικά η εκπλήρωση του σκοπού της αποστολής ανατίθεται στο τέταρτο τη τάξει βοηθό επιστάτη Ντόναλντ, τον μόνο μαζί με τα ανιψάκια του που δεν αρρώστησαν.
Τα τέσσερα παπιά φτάνουν στη περιοχή των αρχαίων Ίνκας στα υψίπεδα των Άνδεων προσπαθώντας να συλλέξουν πληροφορίες από ανθρώπους που δεν είχαν ακούσει ποτέ τους για τετράγωνα αβγά και οι οποίοι άλλοτε τους περνούν για τρελούς και άλλοτε προσπαθούν να τους κοροϊδέψουν. Τελικά, ένας γέρος ερημίτης ήταν αυτός που είχε δει αυτά τα παράξενα κυβάκια και τους οδηγεί στα όρια της χώρας της ομίχλης από όπου ήξερε ότι προέρχονταν. Τα παπιά μπαίνουν στην περιοχή με την πυκνή ομίχλη και ανακαλύπτουν πίσω από αυτήν μια κοιλάδα κρυμμένη στις απόκρημνες πλαγιές της Κορδιλιέρας. Διαπιστώνουν έκπληκτα ότι εκεί το μοναδικό σχήμα που κυριαρχεί είναι ο κύβος.
Ακόμα και οι μορφές των φιλόξενων και καλοσυνάτων κατοίκων της κοιλάδας θυμίζουν κυβόμορφες μουτσούνες. Παρότι δεν έχουν καμιά επαφή με τον έξω κόσμο οι κάτοικοι της Κυβούπολης μιλάνε αμερικάνικα με τη χαρακτηριστική προφορά των νοτίων πολιτειών και τραγουδάνε τραγούδια της τζαζ των λευκών, της μυθικής Ντίξιλαντ!. Τους τα είχε μάθει ένας επιστήμονας που έζησε αρκετά χρόνια κοντά τους και ήταν αυτός που είχε φέρει στον έξω κόσμο τα παράξενα εκείνα αβγά. Εθνικό και μοναδικό φαγητό των καλοφαγάδων και γλετζέδων Κυβουπολιτών φυσικά είναι τα αβγά, που ωστόσο δεν ξέρουν από πού προέρχονται. Απλώς τα βρίσκουν κάθε πρωί στην κοιλάδα και τα μαζεύουν. Ο Ντόναλντ με τα ανίψια του ανακαλύπτουν τυχαία και τις κυβοκότες που τα γεννούν και μαθαίνουν στους κατοίκους ένα ακόμα φαγητό· το μαγειρευτό κοτόπουλο και για τούτο ανακηρύσσονται σε εθνικούς ευεργέτες. Τα ανιψάκια, όμως, έχουν τη συνήθεια να μασάνε τσίκλες και να κάνουν φούσκες με αυτές, τους οδηγεί σε νέα περιπέτεια. Το στρογγυλό σχήμα, που έχουν οι φούσκες τους είναι παρανομία που επισύρει την ποινή κάθειρξης στα λατομεία, εκτός αν επανορθώσουν φτιάχνοντας κυβικές τσιχλόφουσκες. Με τη βοήθεια ενός τεχνάσματος, το καταφέρνουν και απαλλάσσονται από την ποινή. Τώρα το μοναδικό τους μέλημα είναι το πώς θα επιστρέψουν στον έξω κόσμο παίρνοντας μαζί τους και τα αποδεικτικά στοιχεία της ανακάλυψής τους.

Εξώφυλλα της περιπέτειας "Χαμένοι στις Άνδεις" σε
διάφορες χώρες και εποχές.

Με αντάλλαγμα να μάθουν τους κατοίκους της κοιλάδας να χορεύουν μοντέρνους χορούς ο αρχηγός της φυλής τους χαρίζει την πυξίδα του καθηγητή, που ήταν το μοναδικό έκθεμα του μουσείου της Κυβούπολης και τα τέσσερα παπιά παίρνουν τον δρόμο της επιστροφής, αλλά χαμένοι για μια ακόμα φορά στα μονοπάτια των Άνδεων αναγκάζονται να φάνε τα αβγά που έφερναν μαζί τους. Τους απέμενε μόνο ένα ζευγάρι ορνίθια που το είχαν πάρει για αναπαραγωγή. Φτάνοντας στην πατρίδα διαπιστώνεται ότι δεν επρόκειτο για ζευγάρι, αλλά για δυο πετεινάρια, γεγονός που καθιστά την αναπαραγωγή του είδους ανέφικτη.  Έτσι, η αποστολή στέφθηκε με απόλυτη αποτυχία, χαρακτηριστικό κάθε αποστολής που αναλάμβανε ο Ντόναλντ να φέρει σε πέρας και ο οποίος βλέπει να ακυρώνεται το όνειρό του να προαχθεί σε τρίτο βοηθό επιστάτη, ώστε επιτέλους να μπορεί να διατάζει και αυτός κάποιον υφιστάμενο.
Σημείωση: η ονομασία της πόλης ως «Κυβούπολη» και των κατοίκων της ως «Κυβοπολίτες» είναι επινόημα του παρόντος άρθρου με βάση την ονομασία που δόθηκε στην πόλη από μεταφράσεις στο μετά από σαράντα χρόνια sequel της ιστορίας σε άλλες γλώσσες. Από κανένα σημείο του κειμένου της ιστορίας που έγραψε ο Μπαρκς το 1948 δεν προκύπτει ότι της είχε δώσει όνομα, μολονότι σε αναλύσεις μελετητών της εργογραφίας του Μπαρκς αναφέρεται, ότι ο πρώτος επισκέπτης της, ο καθηγητής από το Πανεπιστήμιο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα την είχε ονοματίσει ως «Plain Awful», που ελληνικά αποδόθηκε ως «Μονοτονία», αλλά περί αυτού στην αναφορά για το sequel της.

Η ΕΜΠΝΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Εξώφυλλα της περιπέτειας σε διάφορες χώρες και εποχές

Οι πολυσέλιδες περιπετειώδεις ιστορίες που έγραψε ο Μπαρκς με ήρωες τα παπιά του Ντάγκμπουργκ (Λιμνούπολη) εκτός από τη συνήθως συναρπαστική πλοκή τους περιείχαν και στοιχεία ιστορικά, οικολογικά και πολιτισμικά, που εμπλούτιζαν το κείμενο και την εικονογράφηση. Η ιστορία «Χαμένοι στις Άνδεις» περιείχε και ένα παραπάνω στοιχείο: κριτική της κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Και τούτο είναι το στοιχείο που αναδεικνύει αυτήν την ιστορία ως την κορυφαία ίσως από τις ιστορίες που έγραψε ο Μπαρκς.
Έλεγε συχνά ο ίδιος, ότι πολλές φορές πηγή έμπνευσής του για να γράψει την πλοκή μιας εξωτικής περιπέτειας, υπήρξαν άρθρα του περιοδικού National Geographic του οποίου ήταν φανατικός αναγνώστης. Το επανέλαβε και σε μια εκτενή συνέντευξή του το 1983 για τη συγκεκριμένη ιστορία, όπου είχε δηλώσει ότι το περίφημο πανοραμικό από ψηλά πλάνο της πόλης ήταν αντιγραφή από φωτογραφία του NG σε φωτοθέμα του για τις πόλεις των Ίνκας. Όσο για το εύρημα των κυβικών αβγών, είχε πει ότι ήταν ένα αστείο που συχνά άκουγε σαν ήταν μικρός (και που τώρα τείνει να γίνει πραγματικότητα με τα κυβικά καρπούζια) και ότι αγνοούσε το διήγημα του Άγγλου συγγραφέα Hector Hugo Munro «Τα τετράγωνα αβγά» (1924). Ωστόσο, δεν είναι γνωστό αν είχε επηρεασμούς από το θέμα της ταινίας κινουμένων σχεδίων «Ο Τετράγωνος κόσμος» που τα στούντιο Ντίσνεϋ ετοίμαζαν στη διάρκεια του πολέμου, αλλά ουδέποτε ολοκληρώθηκε η παραγωγή της.

Σε άρθρο για τους «Χαμένους στις Άνδεις» που δημοσιεύτηκε στην «Βιβλιοθήκη Καρλ Μπαρκς» και υπογράφεται από τον Τζέφρυ Μπλαμ διαβάζουμε σε μετάφραση του (ΚΟΜΙΞ, τεύχος 1) ότι: «Ο Καρλ Μπαρκς νοιαζόταν βαθιά τους ανθρώπους και τα ήθη τους. Δεν είχε αυταπάτες για την ελαφρότητά τους, αλλά κατόρθωνε με εξαιρετική δεξιοτεχνία να την μετατρέπει σε κωμωδία. Οι περιπέτειές του, παραμυθένια ταξίδια σε τόπους εξωτικούς είναι μύθοι που σατιρίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη. Κι όσο πιο μακριά εκτυλίσσεται η πλοκή τους, τόσο πιο οικείο μας είναι το μήνυμα. Το «Χαμένοι στις Άνδεις» δεν αποτελεί εξαίρεση. Είναι μια ιστορία τα κοινωνίας μας (…) Σε μια τέτοια κοινωνία η θέση και ο μισθός είναι η αρχή και το τέλος κάθε αναζήτησης. Κάθε τι λειτουργεί ιεραρχικά και σκοπός της ζωής του καθενός γίνεται να ανέβει ένα σκαλοπάτι παραπάνω για να μπορέσει να πατήσει αυτόν που βρίσκεται ένα σκαλοπάτι χαμηλότερα (…) Μόνο η κοιλάδα με τους τετράγωνους ανθρώπους δεν είχε προσβληθεί από την απληστία. Προφυλαγμένη από τον υπόλοιπο κόσμο με βουνά και ομίχλες μοιάζει με Ουτοπία (…) Αλλά φαίνεται, ότι υπάρχει τρόπος, όπως συνήθιζε να δείχνει ο Μπαρκς στις ιστορίες του, να μετατρέπονται οι Ουτοπίες σε τόπους «Plain Awful» (σημ. «Μονοτονίες» αποδόθηκε σε ελεύθερη μετάφραση, ενώ υπάρχουν και άλλες παραπλήσιες ερμηνείες με πιο ‘‘σκληρό’’ νόημα για την ονομασία που συνθέτουν αυτές οι δυο λέξεις με αρκετές σημασίες καθεμιά τους)…»

Ακόμα μια επιλογή από εξώφυλλα σε διάφορες χώρες και εποχές
Από την άλλη μεριά υπάρχει και ένας σημαντικός πρωταγωνιστής, που δεν εμφανίζεται, αλλά η παρουσία του είναι έντονα καθοριστική για τα επί μέρους στοιχεία της πλοκής. Είναι ο καθηγητής Ρατ Μπέτλα, ο μοναδικός επισκέπτης της χώρας της ομίχλης πριν από τον Ντόναλντ. «…Κατά κάποιον τρόπο αυτός ο εξερευνητής ήταν το ιστορικό κατάλοιπο ενός άλλου χαμένου πολιτισμού (σημ: εννοεί την ιδιότυπη κουλτούρα του αμερικανικού Νότου), που όπως όλοι οι αποικιοκράτες πριν από αυτόν, άφησε τη σφραγίδα της κουλτούρας του στη χώρα που επισκέφτηκε. Μεταφέροντας τα ήθη και τη διάλεκτο του Νότου ακόμα πιο νότια εγκατέστησε ένα προπύργιο της γραφικής Ντίξιλαντ, όπως αυτή ήταν πριν από τον Εμφύλιο Πόλεμο. Οι ντόπιοι ξεχασμένοι στη μονοτονία τους, ήταν ώριμοι να μετασχηματιστούν σε πιστά αντίγραφα των Ντίξι αφομοιώνοντας την κουλτούρα τους (…) Πάντως, η «Μονοτονία» δεν είναι εντελώς απαίσια (awful) αφού διασώζεται από την αφελή αλλά ευχάριστη εμμονή των ντόπιων στο κέφι και στη χαρά (…) ‘‘Τους ζεσταίνουν οι καρδιές τους…’’ παρατηρεί ο Ντόναλντ και μέσω του ήρωά του ο Μπαρκς δεν χάνει την ευκαιρία να περάσει και το ηθικό δίδαγμα της ιστορίας του: ‘‘Έχουν τόσα λίγα πράγματα κι όμως είναι οι πιο  ευτυχισμένοι άνθρωποι που έχουμε γνωρίσει ποτέ…’’ Σε μια σάτιρα αιχμηρή σαν την κόψη του μαχαιριού, αυτή είναι μία από τις πιο ειλικρινείς και σταράτες κουβέντες..» καταλήγει ο αρθρογράφος.

ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΚΟΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
* Όταν ο Μπάρκς έγραφε τους «Χαμένους στις Άνδεις» είχε πίσω του πείρα επτά χρόνων στο κόμικ και 14 συνολικά χρόνια στο δημιουργικό των στούντιο του Ντίσνεϋ.
* Τα δυο τραγούδια που τραγουδάει σαν αυθεντικός Ντίξι ο ινδιάνος, το «Dixie» (σελ. 19) και το «Carry Me Back to Old Virginny»(σελ.20)  είναι πραγματικά τραγούδια που το μεν πρώτο είχε γραφεί το 1859 και το δε δεύτερο το 1878 (εδώ υπάρχει ένας ιστορικός αναχρονισμός, γιατί οι ιθαγενείς είπαν ότι τους είχε μάθει ο καθηγητής που είχε ζήσει κοντά τους από το 1862 έως και το 1868).
* Τις τετράγωνες τσιχλόφουσκες ο Μπαρκς μάλλον τις εμπνεύσθηκε από σκηνή της ταινίας κινουμένων σχεδίων «Ντάμπο» που είχε προβληθεί μερικά χρόνια πριν.
* Τα τετράγωνα αβγά της «Μονοτονίας» εμφανίζονται και στην ιστορία του Ντον Ρόσα «
The Buckaroo of the Badlands
» στο τρίτο μέρος της περίφημης σειράς του «Βίος και Πολιτεία του Σκρουτζ Μακ Ντακ».
* Τα πρωτότυπα πάνελς της ιστορίας έχουν χαθεί.

Τα στατιστικά
Και ας τελειώσουμε με παράθεση κάποιων στοιχείων σχετικών με τους «Χαμένους στις Άνδεις», αφιέρωμα σε όσους ‘‘φτιάχνονται’’ και με την στατιστική τεκμηρίωση:
Η 32σέλιδη αυτή ιστορία είναι η 125η χρονολογικά ιστορία που υπογράφει ο Μπαρκς σαν σεναριογράφος ή εικονογράφος, αλλά κυρίως και τα δυο μαζί. Στο σύνολο των ιστοριών του Μπαρκς είναι ανάμεσα στις 18 μεγαλύτερες σε μέγεθος (πάνω από 10 σελίδες) και τέταρτη μεγαλύτερη όλων των εποχών μαζί με άλλες έξι ακόμα ιστορίες, επίσης 32σέλιδες, ενώ μέχρι και την έκδοσή της το 1949 ήταν η τρίτη σε μέγεθος μαζί με τις χρονολογικά προηγούμενές της «Sheriff of Bullet Valley» («Ο Σερίφης της Μαύρης Κοιλάδας» τ. 112/1997, στην ελληνική έκδοση ΚΟΜΙΞ) και «The old Castle Secret» («Το Μυστικό του Παλιού Πύργου» τ. 37/1991, στην ελληνική έκδοση ΚΟΜΙΞ).
Έχει μεταφραστεί σε 11 γλώσσες και έχει εκδοθεί σε 17 χώρες είτε ως αυτόνομο τεύχος, είτε ως τμήμα compilation album.

Σελίδα από την πρώτη ιταλική έκδοση
σε μορφή μικρού βιβλίου (libretto).
Ας προσεχτεί ο τίτλος της περιπέτειας
που επιγράφεται "Το Μυστήριο των
Ίνκας". Πιο πιασάρικο από το "Χα-
μένοι στις Άνδεις!"
 Οι περισσότερες επανεκδόσεις της (20 συνολικά) έχουν γίνει στην Ιταλία, όπου η πρώτη από αυτές πραγματοποιήθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με την αμερικανική το 1949. Γενικά, είναι η ιστορία με περιπέτεια του Ντόναλντ Ντακ που έχει πραγματοποιήσει παγκοσμίως τις περισσότερες επανεκδόσεις από κάθε άλλη. Αξιοσημείωτη είναι η πρώτη μετάφραση της ιστορίας στα νορβηγικά (1960), όπου χρησιμοποιήθηκε μια αρχαϊκή νορβηγική διάλεκτος, που υπήρξε η αιτία πολλών εντόνων συζητήσεων σχετικά με την επιλογή της γλώσσας, κάτι ανάλογο με την εδώ διαμάχη στις αρχές του 20ου αιώνα ανάμεσα στους καθαρευουσιάνους και τους (μαλλιαρούς) δημοτικιστές. Επίσης αναφορά της ιστορίας, χωρίς να έχει μεταφραστεί σε αυτές τις γλώσσες, γίνεται και στις εκδόσεις της Βικιπαίδειας στα ουγγρικά και στα ινδονησιακά. Το ουγγρικό, μάλιστα άρθρο δείχνει να είναι πολύ εμπεριστατωμένο (προτείνεται έμμεσα για ανάγνωσή του από την αγγλόφωνη Βικιπαίδεια). Τι κρίμα που δεν ξέρουμε ουγγρικά!.. Πολύ δυνατό -οφείλουμε να το επισημάνουμε- είναι και το άρθρο της ελληνικής Βικιπαίδειας.

Τα βιβλιογραφικά
Τέλος, και για τους εντελώς παλαβωμένους με την αρχειακή βιβλιοθηκονομία, έχουμε και για αυτούς κάποιες πληροφορίες. Τις αντλούμε από τον παπιοκατάλογο της βάσης δεδομένων της ντισνεϊκής παραγωγής I.N.D.U.C.K.S. (International Network of Disney Universe Comic Knowers and Sources)  που λειτουργεί ταυτόχρονα και σαν λογοπαίγνιο (‘‘Μέσα στα Παπιά’’).
Η ιστορία φέρει τον κωδικό αριθμό W OS (Walt One Shot) 223-02. Τέτοια κωδικά στοιχεία -που συνήθως δεν καταλαβαίνουμε τι σημαίνουν- έχουν όλες οι ντισνεϊκές ιστορίες στη κάτω γωνιά του πρώτου τους καρέ και είναι η ατομική τους ταυτότητα. Στον ίδιο κατάλογο το εξώφυλλο του τεύχους φέρει τον κωδικό 223-0 και τον διακριτικό τίτλο καταχώρησης ‘‘Τετράγωνα αβγά και τετράγωνα κοτόπουλα’’.
Η ιστορία συνοδεύεται και από τρία άτιτλα μονοσέλιδα γκαγκς με κωδική ταυτότητα 223-01, 223-03 και 223-04 που αργότερα απόκτησαν και τους τίτλους: Αwful tight tuxedo (ή Too Fit to Fit), Τelevision fight (ή Tunnel Vision) και Βowling babysitter (ή Sleepy Sitters) αντίστοιχα… Άχρηστες λεπτομέρειες για τους υπόλοιπους, που είναι και οι περισσότεροι που το μόνο που θέλουν είναι να απολαύσουν την πραγματικά υπέροχη αυτή ιστορία.

Για το πανηγυρικό τεύχος για τα
15 χρόνια της έκδοσης του ΚΟ-
ΜΙΞ χρησιμοποιήθηκε η ελαιο-
γραφία που είχε φιλοτεχνήσει ο
Καρλ Μπαρκς το 1977 με θέμα 
τα κυβικά αβγά και που είχε αυ-
τον ακριβώς τον τίτλο: "Eight- 
"cornered Eggs". Για την ιστο-
ρία ήταν η 47η ελαιογραφία του
και η τελευταία.

Το εξώφυλλο της πρώτης δημοσίευσης
της ιστορίας στα ελληνικά (Ιούλιος 1988)
που ήταν και το πρώτο τεύχος της σειράς
Walt Disney ΚΟΜΙΞ

ΟΙ ΧΑΜΕΝΟΙ ΣΤΙΣ ΑΝΔΕΙΣ ΑΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Η ιστορία αυτή που είναι γνωστή και ως η «ιστορία με τα τετράγωνα αβγά» έχει κυκλοφορήσει δυο φορές και από την ελληνική έκδοση Walt Disney ΚΟΜΙΞ (εκδόσεις Γενική Εκδοτική Αττικής ΕΠΕ) με τον πρωτότυπο τίτλο της «Χαμένοι στις Άνδεις». Να σημειωθεί ότι στο τεύχος των 32 σελίδων της ελληνικής έκδοσης δεν χώρεσαν να μπουν τα τρία άτιτλα -αρχικώς- μονοσέλιδα γκαγκς (δύο με τον Ντόναλντ και τα ανιψάκια του και ένα τον Ντόναλντ και τη Νταίζη), που συνόδευαν την πρωτότυπη αμερικανική έκδοση και που κανένα δεν έχει δημοσιευτεί ακόμα στα ελληνικά.Ήταν το πρώτο τεύχος της σειράς (Ιούλιος 1988) και είχε συμπεριληφθεί δεκαπέντε χρόνια σε επετειακό τεύχος της σειράς (νούμερο 181, Ιούλιος 2003, έκδοση Νέα Ακτίνα ΑΕ). Η ελληνική επανέκδοση παρουσιάζει σημαντικές προς το καλύτερο διαφορές στην ψηφιακή επιχρωμάτιση των εικόνων και αρκετές μικροδιαφορές στα κείμενα μέσα στα “συννεφάκια”.
Παρά το γεγονός ότι η έκδοση των τόμων ακολουθεί χρονολογική σειρά, δεν έχει συμπεριληφθεί στους έως τώρα οκτώ εκδοθέντες τόμους  ανθολογίας των έργων του Μπαρκς που εκδίδουν οι εκδόσεις ΝΕΑ ΑΚΤΙΝΑ, με τίτλο «Η Μεγάλη Βιβλιοθήκη του Καρλ Μπαρκς». Σύμφωνα με τον προγραμματισμό της εκδοτικής εταιρείας οι «Χαμένοι στις Άνδεις» θα… βρεθούν στον 42ο τόμο της σειράς, δηλαδή με τους ρυθμούς έκδοσης ύστερα από κάμποσα χρόνια!


Η περίφημη ελαιογραφία του Μπαρκς "Αντικρίζοντας τη Μονοτονία", όπου
η παρουσία στου Σκρουτζ έδωσε στον Ρόσα την έμπνευση να στηρίξει πάνω
σ' αυτόν τη συνέχεια της ιστορίας, που είχε γράψει ο Μπαρκς 40 χρόνια πριν
 ΚΑΙ ΟΛΙΓΑ ΓΙΑ ΤΟ SEQUEL
Αφ’ όταν βγήκε στη σύνταξη ο Καρλ Μπαρκς, άρχισε να ζωγραφίζει ελαιογραφίες με θέματα εμπνευσμένα από εξώφυλλα ιστοριών του που είχε γράψει. Το 1973 ζωγράφισε έναν πίνακα με λάδι εμπνευσμένο από το καρέ της περιπέτειας «Χαμένοι στις Άνδεις», όπου τα παπιά αντικρίζουν από ψηλά τη χαμένη στις κρυφές κοιλάδες των Άνδεων πόλη με τα τετράγωνα κτίρια. Στο πλάνο εμφανίζει χωρίς λόγο και αιτία και τον Σκρουτζ Μακ Ντακ, ο οποίος δεν είχε πάρει μέρος στην αποστολή σύμφωνα με την ιστορία. 
Όταν το 1989 αποφασίστηκε από τον εκδοτικό οίκο Γκλάντστοουν, που είχε τα δικαιώματα παραγωγής και έκδοσης των χαρακτήρων της Ντίσνεϋ, να εορτασθεί η επέτειος των 40 χρόνων από την πρώτη δημοσίευση της ιστορίας -ο εορτασμός κι από μόνος του δείχνει τη θέση της ιστορίας στην ανθολογία του ντισνεϊκού πανθέου- ζητήθηκε από τον Ντον Ρόσα να γράψει μια συνέχεια βασισμένη στους «Χαμένους στις Άνδεις».
Ο ταλαντούχος επίγονος δέχτηκε την πρόκληση και την ετοίμασε βάζοντας στο καστ και τον Σκρουτζ εμπνευσμένος από τον πίνακα του Μπαρκς, ο οποίος μάλιστα πρότεινε και τον τίτλο «Return to Plain Awful». Ο τίτλος της ιστορίας μεταφράστηκε στα ελληνικά «Επιστροφή στη Μονοτονία». Ίσως να μην είναι ο πιο δόκιμος τίτλος, αφού τόσο λέξη Plain, όσο και η λέξη Awful επιδέχονται περισσότερες και πιο ακριβείς μεταφράσεις ακόμα και συνδυαστικά μεταξύ τους. Αλλά είναι ο πιο εύηχος και σε τελική ανάλυση στο βάθος-βάθος η μονοτονία είναι μερικές φορές κάτι φοβερό που εμπνέει τρόμο (awful), όσο αγνή, απλή ή επίπεδη κλπ (plain) κι αν είναι. Πάντως στις περισσότερες από τις υπόλοιπες γλώσσες που μεταφράστηκε (με εξαίρεση την ολλανδική έκδοση), αγνοήθηκε το οτιδήποτε σχετικό με τον πρωτότυπο τίτλο και δόθηκε έμφαση στο κυβικό σχήμα.

Εξώφυλλο του Μάρκο Ρότα (1997) για την περιπέτεια
"Επιστροφή στη Μονοτονία" σε ιταλική σειρά με τις
περιπέτειες του Θείου Σκρουτζ.

Φυσικά, τον πρωταγωνιστικό ρόλο τον αναλαμβάνει ο Σκρουτζ εμφορούμενος από τους κερδοφόρους στόχους του και κινούμενος στα τυποποιημένα πλαίσια των μεθόδων του για την απόκτηση επιπλέον πλούτου, τον οποίον διεκδικεί από τον Διαμαντή Αρπάχτρα (που αργότερα θα μετονομαστεί σε  Σκληρόκαρδο Χρυσοκούκη), το δεύτερο πιο πλούσιο παπί στον κόσμο.
Αξιοσημείωτο γκαγκ είναι η μεταμόρφωση των κατοίκων της Μονοτονίας, που από φανς των Ντίξι που ήταν όταν τους γνώρισε ο Ντόναλντ, είχαν γίνει πιστά αντίγραφα του Ντόναλντ μιμούμενοι τον τρόπο εκφοράς του λόγου του και τις συνήθειές του. Ήταν το ελάττωμα των Μονοτόνιων να αντιγράφουν… μονότονα το εκάστοτε πρότυπό τους.
Η ιστορία Return to Plain Awful του Ντον Ρόσα δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο τεύχος 12 της σειρά της Γκλάντστοουν Donald Duck Adventures τον Μάιο του 1989.




Στα ελληνικά δημοσιεύτηκε στο τεύχος 35 του ΚΟΜΙΞ τον Μάιο του 1991 με τίτλο «Επιστροφή στη Μονοτονία» και με τον ίδιο τίτλο στον δεύτερο τόμο της «Βιβλιοθήκης Κόμιξ του Ντίσνεϋ» (Οκτώβριος, 2009 -Εκδόσεις Νέα Ακτίνα).

Πρόκειται για πιστή αναπαραγωγή του εξωφύλλου που είχε σχεδιάσει ο Ντον Ρόσα για την αρχική αμερικανική έκδοση της ιστορίας "Return to Monotonia". Το ίδιο εξώφυλλο χρησιμοποιήθηκε και στον 2ο τόμο με τις συλλογές ιστοριών στη "Βιβλιοθήκη Κόμιξ του Ντίσνεϋ"




Θα κλείσουμε το αφιέρωμα στην πιο σημαντική -για πολλούς- ιστορία που έγραψε ο Μπαρκς  με μια αντιπαραβολή του διάσημου καρέ "αντικρίζοντας τη Μονοτονία" σύμφωνα με την άποψη του Μπαρκς από τη μια μεριά και σύμφωνα με την άποψη του Ρόσα από την άλλη. Σχόλιο για τη σύγκριση παρατίθεται στη λεζάντα του πιο κάτω πάνελ.
Οι τρεις εικόνες προέρχονται από τις δυο εκδόσεις της ιστορίας του Μπαρκς στα ελληνικά (και για μια μεταξύ τους εκτυπωτική σύγκριση) και από το sequel του Ρόσα, κι αυτό από την ελληνική του έκδοση.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Και μην αναθαρρήσετε! Δεν γύρισα ακόμα. Ανταπόκριση έστειλα με e-mail από το σκάφος μου λόγω επικαιρότητας του θέματος. Λέω να τις παρατείνω λίγο ακόμα τις διακοπές μου. Τουλάχιστο μέχρι την Κυριακή (την άλλη φυσικά)
Ο Δεινοθήσαυρός σας


7 σχόλια:

  1. Βρε, Γιώργο, ήμαρτον!
    Αυτές δεν είναι αναρτήσεις, εγκυκλοπαίδεια σε δόσεις είναι!
    Μας πέφτουν τα μούτρα όλων εμάς των υπολοίπων που "νομίζουμε" ότι κάνουμε αναρτήσεις...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ήμαρτον, εγώ Πάνο μου... Είναι φορές, τις πιο πολλές φορές, δηλαδή, που ξυπνάει μέσα μου το bestius infomaniacus... Εκ γεννετής παθολογικό βίτσιο από το οποίο προέκυψε και το προσωνύμιό μου "ο φιλομαθής". Το ξέρω ότι τούτο σε κανένα σημείο δεν μου επιτρέπει να υποχρεώνω τους άλλους να υφίστανται τις συνέπειες του βίτσιου μου. Υποβάλλομαι σε εντατική θεραπεία και ως πρώτο βήμα απεξάρτησης ο γιατρός μου πρότεινε να αλλάξω το "φιλομαθής" με κάτι που να έχει σχέση με το αντικείμενο του blog και να παρατήσω τις ατέλειωτες... εγκυκλοπαιδειάδες. Άκουσα τη συμβουλή του και ελπίζω να τα καταφέρω!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Να μην ακούς τίποτα.
    Τετοια θέλουμε...απλά αφού μπορείς.

    Ας ξεχωρίσουν οι Άνδες από τα παιδιά :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Κώστα μου, τον πλούτο του δικού σου υλικού και το ευρηματικό χιούμορ με το οποίο το παρουσιάζεις, να δεις πόσο ζηλεύω!
    Αν εννοείς, αυτό που νομίζω ότι κατάλαβα, εγώ όταν μεγαλώσω, θα θέλω να γίνω παιδί!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Οντως εγκυκλοπαιδεια με γνωσεις!!!!μου φαινεται
    τοσες μερες στην παραλία,αντι να κανεις μπανιο
    εσυ έγραφες,έγραφες,εγραφες......

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Γειάσας!!!

    Καλό καλοκαίρι!! Αυτό είναι ευχή, όχι αστεία.

    Γιώργο, Γιώργη, Γιώργαρε, ακούραστε. Εγκάρδια ευχή να είσαι σε μια χρυσή, ζεστή, ξανθή αγκαλιά* , να σε λούζει ο ήλιος, να σε δροσίζει η αύρα και να σε μαγεύει σε κόσμους χαράς, ευτυχίας, ανάτασης, μεταρσίωσης (και βάλε) η ΑΓΙΑ ΤΕΜΠΕΛΙΑ!.
    (*εννοώ την άμμο ή τέλος πάντων ό,τι νομίζετε).

    Τώρα, το στοιχείο μου η αγαπημένη μου «άσπρη πάπια» με το όνομα Ντόναλντ Ντακ και το σόι της, τα ανιψούδια του Χιούι, Λιούι & Ντιούι, ο θείος Σκρουτζ, ο Γκαστόνε, η σέξυ Νταίζυ και όποιος αντέξει. Ω! Έτσι τους λατρεύω έδωσαν και δίνουν χαρά στην παγκόσμια πιτσιρικαρία, πιτσιρίκι κι εγώ, έτσι θέλω νάμαι , τι είπες; Δεν μου φαίνεται; Πρόβλημά σου...
    Υπέροχο το βιογραφικό του Καρλ Μπαρκς, πολυσχιδής προσωπικότης, σεναριογραφος, εικονογραφος, ζωγράφος και επιπρόσθετα μεγάλος γραφιάς, παραμυθάς, συγγραφέας, αθάνατος και αγαπημένος.... τον φαντάζομαι να προσπαθεί να τετραγωνίζει τ’ αστέρια, λάθος μάλλον θα προσπαθεί να τους δώσει τις μορφές των κατοίκων της Λιμνούπολης!!

    ΦΙΛΙΑ (είπαμε δικός σας ο τόνος).

    ΥΓ. η ναυτική στολή του Ντόναλντ είναι όλα τα λεφτα!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή