Με υπογραφή "Byron"

Ο Byron (Βύρων Απτόσογλου) υπήρξε ένας από τους δυο-τρεις (και όχι περισσότερους) εικονογράφους που σημάδεψαν με την πληθωρική και ποιοτική ταυτόχρονα παραγωγή τους σε εικονογραφήσεις τη  “Χρυσή Εποχή” του λαϊκού εντύπου και ιδιαίτερα του παιδικού. Εκτός από μόνιμος συνεργάτης σε όλα σχεδόν τα περιοδικά που εξέδωσε ο Στέλιος Ανεμοδουράς από τον “Υπεράνθρωπο” έως τον “Μπλεκ” και την τρίτη περίοδο έκδοσης του “Μικρού Ήρωα”, υπήρξε ταυτόχρονα εικονογράφος περιοδικών και σε άλλες ευθέως ανταγωνιστικές εκδόσεις.

Ο Βύρων Απτόσογλου έφυγε το καλοκαίρι του 1990 στα 69 του χρόνια.

Το σκαναρισμένο κείμενο που ακολουθεί δεν συγκροτεί την βιογραφία και την εργογραφία του Byron. Είναι άλλωστε τόσο τεράστια σε παραγωγή εικονογραφήσεων και απλωμένη σε δεκάδες περιοδικά και βιβλία για παιδιά. Μετριέται σε πολλές χιλιάδες το σύνολο των εξωφύλλων και των εσωτερικών εικονογραφήσεων που έκανε από το 1950, περίπου, ίσαμε τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Είναι δε αξιοπρόσεκτο το ότι από τους εκατοντάδες κύριους χαρακτήρες που “κρεάρισε” εικονογραφικά σε περιοδικά και βιβλία κανένας δεν μοιάζει στα χαρακτηριστικά του με κανέναν άλλον!.. Και όμως όλοι τους είναι αλάνθαστα αναγνωρίσιμοι σαν δικά του εικαστικά δημιουργήματα… Είναι όλοι τους με την ίδια υπογραφή στην… ούγια: “Byron”.

Το παρακάτω κείμενο είχε δημοσιευτεί στο εβδομαδιαίο νεανικό περιοδικό ΚΑΙ στο 15ο τεύχος του 1991 (10 Απριλίου), δηλαδή πριν από σχεδόν 21 χρόνια. Προτιμήθηκε η φωτογραφική του ανάρτηση, παρά να ξαναγραφεί από την αρχή. Και τούτο επειδή ο συντάκτης  του δεν βρίσκει κάτι που θα μπορούσε να αναθεωρήσει ή να συμπληρώσει, αφού δεν επικεντρώνεται σε βιογραφικά στοιχεία, που ενδεχομένως στα χρόνια που ακολούθησαν να έχουν εντοπισθεί και κάποια άλλα δεδομένα, τα οποία θα χρειάζονταν να προστεθούν. Κατά κύριο λόγο πρόκειται για μια απόπειρα ανάλυσης της τεχνοτροπίας του, που κάνει τον  Byron τόσο αναγνωρίσιμο, μολονότι ο συντάκτης του άρθρου δεν δήλωσε και ούτε προτίθεται ποτέ να δηλώσει τεχνοκριτικός. Υπήρξε απλώς, ως παιδί, αναγνώστης περιοδικών και βιβλίων στους ήρωες των οποίων ο Byron είχε δώσει εικονική σάρκα και οστά υποβοηθώντας τη φαντασία του να δίνει διαστάσεις κινηματογραφικού έργου στο ανάγνωσμα. Κάτι παρόμοιο, ωστόσο, αναγνωρίζει ισότιμα και σε κάθε άλλο εικονογράφο. Με μόνη διαφορά ότι τον Byron  τον αντάμωσε περισσότερες φορές στις παιδικές αναγνωστικές περιπλανήσεις του και εξοικειώθηκε περισσότερο μαζί του.

Δυο πάνελ από τη διασκευή σε κόμικ της ομηρικής Οδύσσειας. 
Το θεωρούσε ως το έργο της ζωής του. Δεν πρόλαβε να το ολοκληρώσει.
Ήταν η πρώτη φορά που δημοσιεύονταν σελίδες από το σχεδίασμα του κόμικ, αυτά τα δύο πάνελ.

Αυθεντικό πάνελ από εικονογράφηση αναγνώσματος  για το περιοδικό "Ρομάντσο". Είναι γραμμικό
σκίτσομε σινική μελάνι και τα ράστερ των γκρίζων τόνων δίνονται με νερωμένη σινική.
Αξιοσημείωτες είναι οι σημειώσεις στο περιθώριο της εικόνας. Με μπλε μελάνι σημειώνει
ο Απτόσογλου και με κόκκινο ο επιμελητής υλης του περιοδικού. Στο πάνω περιθώριο διαβάζουμε
τον τίτλο του διηγήματος για το οποίο προορίζεται η εικονογράφηση: "Ο Λύκος κι αν εγέρασε".
Στο κάτω περιθώριο σημειώνεται η σελίδα (4) του 16σέλιδου στο οποίο θα ενθεθεί, ο αριθμός
τεύχους του περιοδικού (1494) και η ημερο-μηνία κυκλοφορίας του (19/10/1971), ενώ ο επιμελητής
ύλης σημειώνει τις διαστάσεις που θα πρέπει να έχει το φιλμ (9Χ12 εκατ.). Να σημειωθεί ότι
οι διαστάσεις της μακέτας είναι 21Χ29 εκατ.
(αρχείο: Γιώργος Βλάχος-Δεινοθήσαυρος)

 



Μεγεθυμένο καρέ από το πιο πάνω σκίτσο, όπου
διακρίνεται καθαρά η αδρή δυναμική εικονογράφηση
του Byron ακόμα και σε εικόνες που λόγω μεγέθους
δεν είναι διακριτές  οι λεπτομέρειες του σκίτσου.

 Το σκίτσο στο πάνελ είναι μελανωμένο και έτοιμο. Ο Byron με τη γομολάστιχα σβήνει τις αρχικές μολυβιές του προσχεδίου πάνω στο οποίο βασίστηκε η εικονογράφηση του τελικού σκίτσου. Η στιγμή να μπουν τα χρώματα.



Θα μπορούσε κανένας να φανταστεί τα τρία "ηρωικά Ελληνόπουλα" διαφορετικά από όπως τα γνώρισε από το πενάκι του Byron;

 

Byron Aptosoglou [1921-1990, Greece]

Byron Aptosoglou, a graduate of the Superior School of Fine Arts of Athens, worked as a painter and a sculptor but become more famous as a comic artist. In 1953, he and the editor Stelios Anemodouras created the «Little Hero» magazine in which Byron was the main artist, for almost 15 years. Still, Aptosoglou made thousands of drawings for most of the magazines published in Greece during the 1970s and 1980s.

(English Text and original Byron's drawing  from Greek Blog History of Comis)